Page 21 - TriÕt häc gi¸o dôc hiÖn ®¹i

Ch­¬ng I: phong trµo yªu n­íc vµ c¸ch m¹ng... 23

sèng Êm no, h¹nh phóc.
Víi chÕ ®é cai trÞ thuéc ®Þa cña thùc d©n Ph¸p, nh©n d©n §«ng TriÒu ®· bÞ ph©n ho¸
thµnh nhiÒu giai cÊp, tÇng líp x· héi míi. Trong ®ã, giai cÊp c«ng nh©n vµ n«ng d©n bÞ
¸p bøc bãc lét ®Õn cïng cùc, hä s½n sµng vïng lªn ®¸nh ®æ chÕ ®é ¸p bøc bãc lét cña

thùc d©n phong kiÕn, ®ßi l¹i ruéng ®Êt vµ quyÒn ®­îc h­ëng nh÷ng thµnh qu¶ lao ®éng
xøng ®¸ng cña m×nh. Trong qu¸ tr×nh ®ã ®· xuÊt hiÖn mét sè cuéc ®Êu tranh cña n«ng
1
d©n vµ c«ng nh©n, mµ næi bËt lµ cuéc b·i c«ng cña c«ng nh©n M¹o Khª n¨m 1925 . Qua
cuéc ®Êu tranh nµy, giai cÊp c«ng nh©n ®· trë thµnh mét lùc l­îng chÝnh trÞ - x· héi ®éc
lËp, cã c¸ch thøc ®Êu tranh ®Æc thï riªng. §iÒu ®ã ®ßi hái ph¶i cã mét tæ chøc tiªn tiÕn
cña giai cÊp c«ng nh©n ®øng ra tËp hîp lùc l­îng vµ tæ chøc c¸c cuéc ®Êu tranh chèng
giíi chñ, chèng sù ¸p bøc bãc lét cña chÕ ®é thùc d©n, phong kiÕn.
N»m trong vïng c«ng nghiÖp lín víi 9.950 c«ng nh©n, §«ng TriÒu sím trë thµnh ®Þa

bµn quan träng cho viÖc truyÒn b¸ chñ nghÜa M¸c - Lªnin vµ t­ t­ëng c¸ch m¹ng gi¶i
phãng d©n téc cña l·nh tô NguyÔn ¸i Quèc.
Sau cuéc b·i c«ng ë M¹o Khª - §«ng TriÒu n¨m 1925 buéc giíi chñ ph¶i t¨ng l­¬ng
10%, c«ng nh©n §«ng TriÒu ®· tiÕn mét b­íc míi trong nhËn thøc vÒ vÞ trÝ, vai trß cña
m×nh, më ®Çu cho qu¸ tr×nh chuyÓn biÕn tõ tù ph¸t sang tù gi¸c. Gi÷a lóc ®ã, n¨m 1926
anh thanh niªn H¹ B¸ Cang (Hoµng Quèc ViÖt) tõ tr­êng B¸ch nghÖ H¶i Phßng ®Õn
M¹o Khª lµm thî c¬ khÝ cho má, ®­îc gi¸c ngé c¸ch m¹ng, ®ång chÝ H¹ B¸ Cang ®·
nhanh chãng hoµ m×nh vµo cuéc sèng cña ng­êi c«ng nh©n. Võa lµm viÖc anh võa kÕt
hîp tuyªn truyÒn gi¸c ngé tinh thÇn yªu n­íc vµ ý thøc giai cÊp cho anh em c«ng nh©n.
Sau khi tËp hîp ®­îc ®«ng ®¶o anh em c«ng nh©n, ®ång chÝ H¹ B¸ Cang ®· chñ
tr­¬ng thµnh lËp Héi T­¬ng tÕ nh»m t¹o ®iÒu kiÖn gióp ®ì lÉn nhau gi÷a c¸c héi viªn
vµ më réng sù tuyªn truyÒn c¸ch m¹ng. §Ó thu hót ®­îc ®«ng ®¶o anh em c«ng nh©n
vµo Héi, ®ång thêi tr¸nh sù nhßm ngã cña chÝnh quyÒn thùc d©n, ®ång chÝ H¹ B¸ Cang
®· quyÕt ®Þnh thµnh lËp Héi d­íi h×nh thøc ch¬i hä, gäi lµ “Long th­¬ng §oµn”.
Long th­¬ng §oµn ho¹t ®éng theo h×nh thøc tËp trung vèn cña c¸c héi viªn ®Ó më
cöa hiÖu, nªn ngay sau khi ra ®êi ®· cã nhiÒu héi viªn tham gia. Long th­¬ng §oµn ®·

më ®­îc mét cöa hiÖu ë phè M¹o Khª, vµ ®©y chÝnh lµ n¬i liªn l¹c, trao ®æi cña c¸c héi
viªn. Hµng ngµy c¸c héi viªn võa lµm viÖc, võa kÕt hîp tuyªn truyÒn t­ t­ëng c¸ch
m¹ng vµo ®éi ngò c«ng nh©n nh»m kh¬i dËy tinh thÇn yªu n­íc, lßng c¨m thï chÕ ®é ¸p
bøc cña thùc d©n, phong kiÕn.
Cïng víi thêi gian ®ång chÝ H¹ B¸ Cang tuyªn truyÒn c¸ch m¹ng ë §«ng TriÒu,
c¸c héi viªn cña Héi ViÖt Nam C¸ch m¹ng Thanh niªn, sau khi häc xong c¸c kho¸ ®µo
t¹o do ®ång chÝ NguyÔn ¸i Quèc tæ chøc ®· tÝch cùc göi tµi liÖu c¸ch m¹ng vÒ §«ng
TriÒu. N¨m 1927, ë Qu¶ng Ch©u (Trung Quèc), sau khi ®­îc ®ång chÝ Tr­¬ng V¨n
Vinh giao cho c¸c tµi liÖu quan träng nh­ “§­êng k¸ch mÖnh”, b¸o “Thanh niªn”, bµi
nãi cña l·nh tô §¶ng Céng s¶n Ph¸p, ®ång chÝ NguyÔn L­¬ng B»ng ®· chuyÓn vÒ

§«ng TriÒu ®Ó vËn ®éng phong trµo c¸ch m¹ng.
__________

1. N¨m 1925, do cuéc sèng khã kh¨n, mét sè c«ng nh©n ®­a yªu s¸ch ®ßi t¨ng l­¬ng nh­ng chñ má
kh«ng chÊp nhËn. TÊt c¶ c«ng nh©n má tuyªn bè b·i c«ng vµ kªu gäi toµn bé c«ng nh©n khu vùc M¹o Khª
tham gia. Cuéc b·i c«ng ®· buéc chñ má ph¶i t¨ng l­¬ng ®ång lo¹t 10%.