Page 20 - TriÕt häc gi¸o dôc hiÖn ®¹i

22 LÞch sö ®¶ng bé huyÖn ®«ng triÒu tËp I (1930-1975)

1
®Þa cao nhÊt, nhanh nhÊt víi mét khèi l­îng ®Çu t­ vµ gia c«ng Ýt nhÊt, rÎ tiÒn nhÊt” .
Bän chñ má chØ quan t©m tíi nh÷ng ®iÓm cã nhiÒu than tèt, b¸n ®­îc gi¸. Chóng cho
®µo, ph¸ tÊt c¶ nh÷ng g×, miÔn lµ lÊy ®­îc than nhanh nhÊt. Chóng tËn dông mäi lao
®éng kÓ c¶ phô n÷ vµ trÎ em.

§Ó duy tr× sù v¬ vÐt, bãc lét, bän chñ má võa sö dông bé m¸y b¹o lùc cña chÝnh quyÒn
thùc d©n nh­ qu©n ®éi, c¶nh s¸t, mËt th¸m, võa sö dông bé m¸y riªng do chóng ®Æt ra ®Ó
phèi hîp theo dâi, c­ìng bøc vµ ®µn ¸p c«ng nh©n. Trong tæ chøc khai th¸c, bän chñ má
¸p dông biÖn ph¸p “bao thÇu”. Chóng giao cho bän cai thÇu trùc tiÕp cai qu¶n c«ng viÖc
khai th¸c ë c¸c má. ¸p dông biÖn ph¸p nµy, bän chñ má Ýt ph¶i ®èi mÆt víi c«ng nh©n
nh­ng vÉn b¶o ®¶m thu ®­îc lîi nhuËn cao nhÊt.
§­îc giao quyÒn, bän cai thÇu dïng mäi biÖn ph¸p ®Ó bãc lét c«ng nh©n ë møc ®é
cao nhÊt. Chóng ¸p dông hai h×nh thøc kho¸n: kho¸n møc s¶n phÈm vµ kho¸n ®Þnh
møc c«ng nhËt, nh­ng ¸p dông kiÓu kho¸n nµo ng­êi c«ng nh©n còng ph¶i lµm viÖc
quÇn quËt suèt tõ 12 giê ®Õn 14 giê/ngµy d­íi sù thóc Ðp vµ roi vät cña chóng.

Do ph¶i lµm viÖc qu¸ søc trong ®iÒu kiÖn kh«ng cã chÕ ®é b¶o hé lao ®éng, søc khoÎ,
tÝnh m¹ng lu«n bÞ ®e do¹ nªn kh«ng mét c«ng nh©n nµo v­ît qu¸ 20 ngµy c«ng trong mét
th¸ng. Bªn c¹nh ®ã, bän chñ má, cai thÇu ¸p dông chÝnh s¸ch cÇm l­¬ng cña c«ng nh©n
vµ ®Æt ra ®ñ kiÓu cóp ph¹t, Ðp buéc biÕu xÐn, quµ c¸p ®Ó bßn rót cña c«ng nh©n. Ngoµi ra,
mçi n¨m ng­êi c«ng nh©n cßn ph¶i nép 3 ®ång tiÒn s­u vµ c¸c kho¶n tiÒn thuÕ ®Êt, nhµ,
dông cô... Kh«ng nh÷ng thÕ, hä cßn bÞ dô dç bëi c¸c tÖ n¹n x· héi nh­ cê b¹c, m¹i d©m,
thuèc phiÖn...
Víi chÕ ®é ¸p bøc nh­ vËy nªn cuéc sèng cña ng­êi c«ng nh©n hÕt søc c¬ cùc. HÇu
hÕt mäi ng­êi lµm kh«ng ®ñ ¨n, ph¶i ®i vay nÆng l·i, ¨n “g¹o non”, b¸n “thÎ non” (mua
chÞu g¹o víi gi¸ cao, b¸n thÎ gi¸ thÊp). Hä ë trong nh÷ng l¸n tr¹i dét n¸t, víi nh÷ng
m¶nh chiÕu r¸ch hoÆc ®èng l¸ kh«. Tõ ®iÒu kiÖn sèng ®ã, c¸c bÖnh tËt ph¸t sinh nh­:
bÖnh sèt rÐt, lao phæi..., nh­ng ng­êi c«ng nh©n hÇu nh­ kh«ng ®­îc ch÷a ch¹y. ë khu
má M¹o Khª - §«ng TriÒu, cã 9.950 c«ng nh©n nh­ng chØ cã mét tr¹m x¸ víi mét Ýt

thuèc chèng sèt rÐt. §iÒu ®ã ®· dÉn ®Õn nh÷ng c¸i chÕt oan øc cña hµng chôc thî má
mçi n¨m.
Kh«ng t×m ®­îc lèi tho¸t khái c¶nh nghÌo ®ãi vµ tñi nhôc, ng­êi c«ng nh©n má ®·
t×m ®Õn chèn linh thiªng cña thÇn linh, th­îng ®Õ ®Ó cÇu mong ®­îc tho¸t khái c¶nh
bÇn cïng. Thùc d©n Ph¸p ®· lîi dông vÊn ®Ò nµy ®Ó mª hoÆc. Trong qu¸ tr×nh x©m l­îc
vµ khai th¸c, thùc d©n Ph¸p ®· sö dông “chèn linh thiªng” nh­ mét ph­¬ng tiÖn ®Ó ru
ngñ, mª hoÆc vµ thñ tiªu tinh thÇn ®Êu tranh cña nh÷ng ng­êi c«ng nh©n, n«ng d©n.
Lµ mét trong nh÷ng c¸i n«i ra ®êi cña giai cÊp c«ng nh©n ViÖt Nam, c«ng nh©n ë
§«ng TriÒu ®· ph¸t triÓn nhanh, m¹nh v× chÝnh s¸ch bÇn cïng ho¸ ng­êi n«ng d©n vµ
chÝnh s¸ch v¬ vÐt, bãc lét cña thùc d©n Ph¸p. C«ng nh©n §«ng TriÒu còng mang ®Çy ®ñ

c¸c ®Æc tÝnh chung cña giai cÊp c«ng nh©n ViÖt Nam. §ã lµ t×nh yªu quª h­¬ng, ®Êt
n­íc, t×nh ®oµn kÕt th­¬ng yªu gióp ®ì lÉn nhau, cÇn cï, gi¶n dÞ vµ s½n sµng ®øng lªn
cïng nh©n d©n c¶ n­íc chiÕn ®Êu giµnh l¹i ®éc lËp, tù do cho d©n téc vµ x©y dùng cuéc

__________
1. Mét sè vÊn ®Ò vÒ giai cÊp c«ng nh©n ViÖt Nam, Nxb. Lao ®éng, 1974, tr. 20.