Page 15 - TriÕt häc gi¸o dôc hiÖn ®¹i

Ch­¬ng më ®Çu: vïng ®Êt vµ con ng­êi ®«ng triÒu qua c¸c... 17

30 ng«i chïa. Trong ®ã cã nh÷ng ng«i chïa ®­îc xÕp vµo lo¹i hµng ®Çu cña c¶ n­íc nh­
chïa Quúnh L©m, ®©y lµ ng«i chïa ®· g¾n liÒn víi tªn tuæi cña Ph¸p Loa - Tæ thø 2 cña
thiÒn ph¸i Tróc L©m (TrÇn Nh©n T«ng, Ph¸p Loa, HuyÒn Quang); cïng víi Yªn Tö, n¬i
®©y ®· trë thµnh trung t©m PhËt gi¸o lín nhÊt cña c¶ n­íc trong thêi TrÇn. Phong c¶nh
§«ng TriÒu rÊt ®Ñp, rÊt phï hîp vµ thuËn lîi cho thuyÕt gi¸o ®¹o PhËt. Nh÷ng nhµ
nghiªn cøu am hiÓu réng cho r»ng "miÒn §«ng TriÒu lµ miÒn ®Ñp nhÊt tØnh H¶i

1
D­¬ng" . Ngay c¶ nh÷ng ng­êi Ph¸p khi tíi ®©y còng "tøc c¶nh sinh t×nh" mµ viÕt nªn
2
nh÷ng tËp s¸ch v¨n ch­¬ng bay bæng ®Ëm ®µ chÊt th¬ . §«ng TriÒu cßn lµ miÒn ®Êt ®Çy
tiÒm n¨ng ®Ó ph¸t triÓn du lÞch víi nhiÒu di tÝch, th¾ng c¶nh næi tiÕng. Ngoµi chïa
Quúnh L©m, cßn ph¶i kÓ ®Õn ®Òn An Sinh thê 8 ®êi vua TrÇn, ®­îc xÕp h¹ng di tÝch lÞch
sö cÊp Quèc gia tõ n¨m 1962; ®Òn An Biªn thê n÷ t­íng Lª Ch©n…
HiÖn nay, trªn ®Þa bµn huyÖn cã tæng sè 133 di tÝch lÞch sö, v¨n ho¸, c¸ch m¹ng; trong
®ã cã 23 di tÝch ®· ®­îc xÕp h¹ng (8 di tÝch cÊp Quèc gia, 15 di tÝch cÊp tØnh).
C¸c phong tôc tËp qu¸n x­a nh­ thê Thµnh Hoµng ë ®×nh, cóng giç tæ tiªn, ma
chay, c­íi xin, ¨n TÕt mõng xu©n... ®­îc cö hµnh sèng ®éng vµ nång hËu trong nh©n
d©n. TÊt c¶ nh÷ng tËp qu¸n ®ã lu«n lu«n ®­îc tiÕp nèi ë nh÷ng n¨m thêi cËn ®¹i. Tuy

vËy, vÒ mÆt tÝn ng­ìng còng cã nÐt míi, ®ã lµ sù tiÕp thu vµ tin theo ®¹o Thiªn Chóa tõ
ph­¬ng T©y du nhËp vµo.
Còng nh­ nhiÒu n¬i kh¸c, nh©n d©n §«ng TriÒu theo hai t«n gi¸o chÝnh: PhËt gi¸o
vµ Thiªn Chóa gi¸o. §«ng nhÊt vÉn lµ tÝn ®å PhËt gi¸o. Sè ng­êi theo ®¹o Thiªn Chóa ë
§«ng TriÒu chiÕm kho¶ng 5% d©n sè. Toµn huyÖn cã 2 xø ®¹o lµ §«ng Khª vµ M¹o Khª
(n¨m 2008, cã thªm xø §¹o D­¬ng), cã 3 nhµ thê xø vµ 14 hä lÎ. Gi¸o d©n cã trªn 1.400
gia ®×nh vµ trªn 5.600 ng­êi.
Tr­íc nh÷ng n¨m §¶ng bé huyÖn ®­îc thµnh lËp, nh©n d©n §«ng TriÒu tuy Ýt vÒ sè
l­îng nh­ng vÉn ®Çy ®ñ c¸c tÇng líp x· héi thêi cËn ®¹i: n«ng d©n, ®Þa chñ, t­ s¶n, thî
thñ c«ng, th­¬ng nh©n c«ng nghiÖp, binh lÝnh, c¶nh s¸t, viªn chøc c«ng së, c¸c ký t­ së,
nh©n viªn chÝnh quyÒn, nha l¹i, v.v.. §¹i bé phËn nh©n d©n lµ n«ng d©n sèng ë c¸c lµng
x·, mét h×nh thøc céng ®ång cã tõ x­a víi ®ñ h­¬ng ­íc, tËp qu¸n, phong tôc b¶o ®¶m
sù sinh tån cña céng ®ång vÒ mäi ph­¬ng diÖn. D­íi céng ®ång lµng x· lµ c¸c dßng hä vµ

gia ®×nh, ®ã lµ tÕ bµo cña x· héi cæ truyÒn. VÒ c¸c tÇng líp x· héi, ë §«ng TriÒu chØ cã
thÓ ®Ò cËp ®Õn hai tÇng líp ®¸ng chó ý lµ n«ng d©n vµ c«ng nh©n má than.
Nh÷ng n¨m ®Çu thÕ kû XX, §«ng TriÒu h×nh thµnh hai phè: huyÖn lþ §«ng TriÒu
t¹i An L©m (Yªn L©m) vµ phè M¹o Khª. Trong ®ã huyÖn lþ ë An L©m tËp trung d©n
®«ng nhÊt huyÖn, víi gÇn 1.800 ng­êi. C¶ hai phè nµy ®Òu cã cöa hµng bu«n b¸n, nhµ
d©y thÐp, ®ån lÝnh, c¬ quan chÝnh quyÒn víi c¸c lo¹i quan l¹i, viªn chøc. VÒ thµnh phÇn
c­ d©n míi ë hai phè, nÕu nh­ ë M¹o Khª phÇn lín hä ®Òu lµ nh÷ng n«ng d©n ë c¸c
vïng ®ång b»ng H¶i D­¬ng, Th¸i B×nh, Nam §Þnh, Hµ Nam, H­ng Yªn… bÞ bÇn cïng
hãa ph¶i rêi quª h­¬ng ®Õn lµm phu má, bu«n b¸n nhá, ë ®î lµm thuª, kiÕm sèng, th×

__________

1. Xem: ViÖn Sö häc ViÖt Nam, ViÖn LÞch sö §¶ng Trung ­¬ng: “LÞch sö huyÖn §«ng TriÒu”, th¸ng 9
n¨m 1995.
1. Xem: ViÖn Sö häc ViÖt Nam, ViÖn LÞch sö §¶ng Trung ­¬ng: “LÞch sö huyÖn §«ng TriÒu”, th¸ng 9
n¨m 1995.