Page 30 - TriÕt häc gi¸o dôc hiÖn ®¹i

32 LÞch sö ®¶ng bé huyÖn ®«ng triÒu tËp I (1930-1975)

®ã, phong trµo §«ng D­¬ng ®¹i héi vµ b¸o chÝ c«ng khai diÔn ra s«i næi ë nhiÒu n¬i trong
n­íc th× ë khu má nh÷ng cuéc kh¸m xÐt, b¾t bí vÉn liªn tiÕp diÔn ra trong c¸c l¸n tr¹i
c«ng nh©n. Thùc d©n Ph¸p ë khu má kh«ng cho ph¸t hµnh c¸c tê b¸o tiÕn bé, kh«ng
thõa nhËn c¸c cuéc mÝt tinh, biÓu t×nh, héi häp.
Tõ nh÷ng chÝnh s¸ch ¸p bøc, bãc lét cña thùc d©n Ph¸p, nh©n d©n §«ng TriÒu còng
nh­ nh©n d©n toµn khu má s½n sµng ®øng lªn ®ßi c¶i thiÖn ®êi sèng vµ ®ßi tù do d©n

chñ. Hä lu«n h­íng vÒ §¶ng, vÒ phong trµo c¸ch m¹ng ®ang diÔn ra m¹nh mÏ trong c¶
n­íc.
Th¸ng 9 n¨m 1936, ®ång chÝ NguyÔn V¨n §µi ra khái nhµ tï ®Õ quèc ®· trë vÒ §«ng
TriÒu ho¹t ®éng . §ång chÝ NguyÔn V¨n §µi t×m gÆp ®ång chÝ NguyÔn Huy S¸n (míi ë
1
tï ra) ®Ó bµn kÕ ho¹ch ho¹t ®éng vµ ®· nhanh chãng phôc håi ®­îc c¸c c¬ së c¸ch m¹ng
ë §«ng TriÒu. Th¸ng 11 n¨m 1936, ®ång chÝ NguyÔn V¨n §µi phôc håi ®­îc mét tæ C«ng
héi ®á ë M¹o Khª gåm c¸c anh T¹ V¨n BiÕu, NguyÔn V¨n TuÊt, Ph¹m V¨n Thö, NguyÔn
V¨n QuÊt, TrÇn V¨n Sø. Tæ C«ng héi ®á ®· ®i s©u vµo ®êi sèng anh em c«ng nh©n tuyªn
truyÒn gi¸c ngé c¸ch m¹ng. Mçi thµnh viªn trong tæ ®­îc cö tíi mét c¬ së vËn ®éng
quÇn chóng. Anh BiÕu, anh Thö vµ anh TuÊt g©y c¬ së trong c«ng nh©n hÇm lß, nh÷ng

ng­êi lµm c«ng trong c¸c ®ån ®iÒn vµ n«ng d©n trong huyÖn; anh Sø g©y c¬ së ë nhµ
m¸y c¬ khÝ, bÕn c¶ng vµ c«ng nh©n xe löa. C¸c thµnh viªn trong tæ v¹ch trÇn téi ¸c cña
®Õ quèc, phong kiÕn ®· g©y ra cuéc sèng lÇm than, c¬ cùc cña c«ng nh©n vµ n«ng d©n,
vËn ®éng mäi ng­êi ®oµn kÕt ®Êu tranh ®ßi t¨ng l­¬ng, gi¶m thuÕ, gi¶m giê lµm, chèng
cóp ph¹t vµ c¶i t¹o ®iÒu kiÖn lµm viÖc.
Cïng víi c¸c ho¹t ®éng cña ®ång chÝ NguyÔn V¨n §µi vµ tæ C«ng héi ®á cña anh em
c«ng nh©n, b¸o chÝ c¸ch m¹ng còng lät qua hµng rµo kiÓm so¸t cña ®Þch ®Õn víi anh em
c«ng nh©n vµ nh©n d©n lao ®éng. C¸c bµi b¸o ®· gãp phÇn h­íng dÉn, cæ vò phong trµo
c¸ch m¹ng quÇn chóng ë §«ng TriÒu.
Tr­íc tinh thÇn chiÕn ®Êu cña giai cÊp c«ng nh©n, thùc d©n Ph¸p buéc ph¶i chÊp
nhËn nh÷ng yªu s¸ch cña cuéc mÝt tinh. Th¾ng lîi nµy lµ nguån cæ cò, ®éng viªn to lín
®èi víi phong trµo c¸ch m¹ng c¶ n­íc. Nã ®· chøng tá søc m¹nh to lín cña c«ng nh©n vµ
nh©n d©n lao ®éng khu má.

T¹i M¹o Khª, c«ng t¸c chuÈn bÞ b·i c«ng cña anh em c«ng nh©n ®· ®­îc xóc tiÕn
m¹nh mÏ. TÊt c¶ c«ng nh©n cña má M¹o Khª ®· s½n sµng b­íc vµo cuéc ®Êu tranh ®Ó
®ßi quyÒn lîi vµ ñng hé cuéc b·i c«ng toµn khu má. NhËn thÊy tÝn hiÖu mét cuéc b·i
c«ng lín s¾p x¶y ra t¹i §«ng TriÒu, U«ng BÝ, bän chñ má vµ chÝnh quyÒn thùc d©n ®· tù
chÊp nhËn t¨ng l­¬ng 10%, c¶i thiÖn thªm mét sè chÕ ®é lµm viÖc cho c«ng nh©n. Chóng
tuyªn bè t¨ng 6 xu/ngµy cho thî chÝnh, 4 xu/ngµy cho phô n÷ vµ 1 xu/ngµy cho thiÕu
niªn. Sau khi t¨ng l­¬ng, chñ má høa sÏ thùc hiÖn chÕ ®é ngµy lµm 8 giê, nghØ ngµy
Chñ nhËt vµ phÐp n¨m. Nh÷ng viÖc lµm trªn cña chÝnh quyÒn thùc d©n nh»m xoa dÞu
phong trµo ®Êu tranh cña anh em c«ng nh©n, lõa bÞp ng­êi lao ®éng. VÒ thùc chÊt,
chóng kh«ng muèn gi¶m bít sù bãc lét ng­êi lao ®éng. HiÖn t­îng cóp ph¹t vµ ®¸nh

__________

1. §ång chÝ NguyÔn V¨n §µi tr­íc lµ ®¶ng viªn Quèc d©n §¶ng bÞ b¾t ®i ®µy ë C«n §¶o. Trong tï,
®ång chÝ ®­îc c¸c ®¶ng viªn céng s¶n nh­ Hoµng Quèc ViÖt, NguyÔn C«ng Th¸i gi¸c ngé vÒ chñ nghÜa céng
s¶n. N¨m 1937, ®ång chÝ ®­îc kÕt n¹p vµo §¶ng.