Page 31 - TriÕt häc gi¸o dôc hiÖn ®¹i

Ch­¬ng I: phong trµo yªu n­íc vµ c¸ch m¹ng... 33

®Ëp c«ng nh©n vÉn x¶y ra. Tr­íc t×nh h×nh ®ã, ngµy 1 th¸ng 12 n¨m 1936 h¬n 100 c«ng
nh©n má M¹o Khª vÉn tiÕp tôc ®Êu tranh, ph¶n ®èi hµnh ®éng ®¸nh ®Ëp cña bän cai,
sÕp vµ ®ßi c¶i thiÖn ®iÒu kiÖn lµm viÖc. Lo sî tr­íc phong trµo b·i c«ng cña c«ng nh©n
khu má, bän chñ má buéc ph¶i chÊp nhËn nh÷ng yªu s¸ch cña c«ng nh©n.
Cïng víi cuéc b·i c«ng cña c«ng nh©n, phong trµo ®Êu tranh ®ßi d©n chñ ph¸t triÓn
m¹nh mÏ trong tÊt c¶ c¸c tÇng líp nh©n d©n §«ng TriÒu. T¹i c¸c ®Þa bµn d©n c­ cña

huyÖn, c¸c tæ ®äc b¸o ®­îc h×nh thµnh, Héi ¸i h÷u ®­îc phôc håi vµ ph¸t triÓn, c¸c h×nh
thøc ®Êu tranh cña nh©n d©n ®­îc n©ng lªn.
MÆc dï thùc d©n Ph¸p cÊm ph¸t hµnh mét sè tê b¸o c¸ch m¹ng vµo §«ng TriÒu,
nh­ng hÇu hÕt c¸c tê b¸o vÉn ®­îc bÝ mËt l­u hµnh ë ®©y. Nh÷ng ng­êi cã tr×nh ®é v¨n
ho¸ ®· lËp ra c¸c nhãm ®äc b¸o ë ®Þa ph­¬ng vµ tù t×m c¸ch liªn hÖ ®Æt mua c¸c tê b¸o
c«ng khai vµ bÝ mËt nh­: §êi nay, TiÕng d©n, Thêi míi, Tin tøc, Nhµnh lóa; tæ chøc cho
nhãm cïng ®äc vµ th¶o luËn néi dung c¸c bµi b¸o. BiÕt ®­îc ®iÒu ®ã, bän thùc d©n ®· lÇn
theo ®Þa chØ ®Æt b¸o vÒ c¸c tæ thu håi c¸c b¸o cÊm. N¨m 1937, bän mËt th¸m ®ån Trµng
B¹ch ®· sôc vµo c¸c nhãm ®äc b¸o th«n §ån S¬n, x· Yªn §øc thu hµng tËp b¸o.
Nh»m më réng tuyªn truyÒn vÒ cuéc vËn ®éng d©n chñ cña §¶ng tíi ®«ng ®¶o

quÇn chóng nh©n d©n, nhãm ®äc b¸o ®· më hµng lo¹t líp häc ch÷ Quèc ng÷ cho c¸c em
häc sinh theo ®Þa bµn c­ tró. §ång thêi, hä vËn ®éng vµ tæ chøc ra c¸c Héi ¸i h÷u cña
quÇn chóng nh©n d©n. §èi víi thanh niªn, hä lËp ra ®éi bãng ®¸ cña c¸c ®Þa ph­¬ng.
C¸c ®éi bãng nµy ®­îc luyÖn tËp th­êng xuyªn vµ thi ®Êu giao h÷u réng r·i trªn kh¾p
®Þa bµn §«ng TriÒu vµ c¸c huyÖn b¹n nh­: Kinh M«n, Thuû Nguyªn... §èi víi c¸c tÇng
líp nh©n d©n kh¸c, c¸c tæ chøc nghiÖp ®oµn vµ Héi ¸i h÷u ®­îc tæ chøc thµnh c¸c héi:
héi cµy, héi cÊy, héi hiÕu... C¸c tæ chøc nµy ®· ®éng viªn ®­îc tinh thÇn ®oµn kÕt gióp
®ì lÉn nhau trong cuéc sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn, ®ång thêi tÝch cùc ®Êu tranh chèng
c¸c tÖ n¹n x· héi vµ ®ßi c¸c quyÒn lîi cña m×nh nh­: chèng tÖ n¹n mua b¸n nhiªu, x·,
h­¬ng lý, bµi trõ x«i thÞt, ®×nh phe, tÕ ®¸m... §Æc biÖt trong qu¸ tr×nh ®ã, c¸c tæ chøc
®oµn thÓ x· héi cßn tæ chøc tËp hîp quÇn chóng nh©n d©n ®Êu tranh ®ßi gi¶m thuÕ.
N¨m 1937, n«ng d©n §«ng TriÒu ®· göi ®¬n tíi C«ng sø, Tæng ®èc H¶i D­¬ng ®ßi gi¶m
thuÕ cho ng­êi nghÌo; n«ng d©n x· Yªn §øc ®· kÐo lªn ®ån Trµng B¹ch tè c¸o Ch¸nh

tæng, Lý tr­ëng ®Þa ph­¬ng ®ßi ¨n cña biÕu xÐn. Tr­íc sù ®Êu tranh kiªn quyÕt cña
n«ng d©n, thùc d©n Ph¸p ®· buéc ph¶i chÊp nhËn yªu s¸ch cña nh©n d©n, gi¶m thuÕ
cho ng­êi nghÌo.
Cuèi n¨m 1938, t×nh h×nh thÕ giíi ngµy mét xÊu ®i. Nguy c¬ cña chñ nghÜa ph¸t xÝt
ngµy mét ®Õn gÇn, trong khi ®ã ChÝnh phñ Ph¸p ngµy mét ng¶ vÒ ph¸i h÷u. Nh©n c¬ héi
®ã, bän thùc d©n ë §«ng D­¬ng quay l¹i tiÕn hµnh ®µn ¸p phong trµo d©n chñ cña nh©n
d©n ta, chóng ban hµnh mét lo¹t c¸c ®¹o luËt nh­ t¨ng thuÕ, t¨ng giê lµm vµ kiÓm duyÖt
ngÆt b¸o chÝ... Chóng buéc ®×nh b¶n mét lo¹t tê b¸o c¸ch m¹ng vµ më cuéc lïng b¾t c¸c
chiÕn sÜ c¸ch m¹ng, c¸c ®¶ng viªn céng s¶n.
Tr­íc t×nh h×nh ®ã, nh©n d©n §«ng TriÒu ®· tÝch cùc ®Êu tranh chèng khñng bè,

b¶o vÖ chiÕn sÜ c¸ch m¹ng. C¸c tæ chøc quÇn chóng rót dÇn vµo ho¹t ®éng bÝ mËt ®Ó chê
thêi c¬ míi.