Page 21 - Trinh bay DTN Dan Phuong

Vaø coøn cöïc khoå hôn:

Vuøng baõi aên nhöõng daûi khoai,
Mong cho ñeán vuï ñöôïc vaøi baùt côm

Chöa vaø thì ñaõ voäi ñôm...

Laøm ñaõ khoâng ñuû aên laïi coøn phaûi ñoùng moïi thöù thueá. Taøn
baïo nhaát laø thueá ñinh maø moïi thanh nieân ñeàu phaûi gaùnh
chòu. Trong kyø thu thueá, nhieàu nhaø phaûi baùn taøi saûn ñeå laáy
tieàn noäp. Coù ngöôøi phaûi laån troán, coù khi ly bieät caû queâ höông

ñeå troán thueá.

Vôùi chính saùch thoáng trò haø khaéc vaø taøn baïo cuûa thöïc
daân vaø tay sai phaûn ñoäng laøm cho Nhaân daân ta ngaøy caøng
kieät queä, khoán cuøng. Soøng baïc, baøn ñeøn thuoác phieän moïc
leân ôû khaép nôi. Ñoäc aùc hôn nöõa, thöïc daân Phaùp coøn cöôõng
eùp Nhaân daân ta uoáng röôïu ñeå ñaàu ñoäc thanh nieân. Côø baïc,
röôïu cheø, meâ tín dò ñoan phaùt trieån daãn tôùi bao caûnh nhaø
tan, cöûa naùt, troäm cöôùp trieàn mieân, thaûm hoïa ngaøy theâm
naëng neà, u uaát.

Hueânh hoang laø moät cöôøng quoác ñi “khai hoùa vaên minh”

nhöng chuùng laïi khoáng cheá neàn giaùo duïc quoác daân cuõng nhö
vieäc chaêm lo söùc khoûe con ngöôøi ôû nöôùc thuoäc ñòa.
Caû huyeän Ñan Phöôïng naêm 1914 chæ coù moät tröôøng tieåu

hoïc nhoû beù. Ñeán naêm 1926, ôû moät vaøi xaõ môùi coù theâm moät lôùp
daïy ñeán trình ñoä sô ñaúng. Giaùo vieân daïy ôû caùc lôùp naøy phaàn
lôùn laø caùc höông sö. Soá löôïng hoïc sinh ñaõ ít laïi khoâng ñöôïc
hoïc taäp ñeán nôi ñeán choán, ñôøi soáng khoù khaên neân haàu heát chæ
hoïc dôû dang roài boû hoïc.

Soáng trong xaõ hoäi ñöông thôøi, quyeàn hoïc taäp cuûa thanh
thieáu nieân bò töôùc ñoaït. AÂm möu thaâm ñoäc cuûa thöïc daân Phaùp
laø laáy ngu daân ñeå trò, xoâ ñaåy thanh nieân ta vaøo con ñöôøng u
toái, cam chòu cuoäc soáng toâi ñoøi.

21