Page 65 - ตำนานการสวดพระมาลัย
P. 65
๕๙
็
ดีกว่า คนอื่นๆ มาก เพื่อเป็นเครื่องส่อให้เห็นว่า แปลกจากคนอื่นๆ อย่างไร และธรรมซึ่งเปนภูมิ หรือ
ั้
เป็นชนเชิงของผู้จะเป็นพระพุทธเจ้านั้น เรียกว่า
พุทธภูมิธรรม มีอยู่ ๔ ประการ คือ
้
้
๑. อุสสาโห ความองอาจกล้าหาญในการทําด ไม่ยอ่ทอต่อสิ่งอะไรทั้งหมด เป็นตนว่า การงานที่ทํา
ี
ความเมื่อยล้า หิวกระหาย ใกล้ ไกล
๒. อุมมัคโค มีป๎ญญาแก่กล้าเชี่ยวชาญ ความรู้อันแก่กล้า ได้แก่ความรู้ใน เหตุผลของการกระทํา นิยต
โพธิสัตว์ต้องมีความรู้ในเหตุผลต้นปลายของ การกระทําต่างๆ ว่าอย่างไหนจะมีเหตุผลดีชวอย่างไร
ั่
แล้วเลือกไม่ทําสิ่งที่ มีผลชั่ว เลือกทําแต่สิ่งที่มีผลด ี
๓. วะวัตถานัง มีอธิษฐานมั่นคง คือมีใจคอหนักแนนมั่นคง มีความมั่นใจ นิยตโพธิสัตว์ย่อมมีใจคอ
่
มั่นคง หนักแนน ไม่เหลาะแหละเหลวไหล เมื่อทํา สิ่งใดต้องทําให้สําเร็จ เป็นอันไม่ทอดทิ้ง
่
์
๔. หิตจริยา ทําแต่สิ่งที่เป็นประโยชน์ นิยตโพธิสัตว์ยอมทําแต่สิ่งที่เป็น ประโยชนแก่ตนและแก่ผู้อื่น
่
ในคุณธรรม ๔ ข้อนี้ ถ้าลําดับตามวิธีใช้ ตองลําดับอย่างนี้ คือ อุมมัคคะ- หิตจริยา-อวัตถานะ-อุสสาหะ
้
อธิบายว่า ก่อนจะทําสิ่งใดลงไป ต้องใช้อุมมัคคะ คือ ป๎ญญาพิจารณาดู เสียก่อน แล้วจึงใช้หิต
จริยา คือทําแต่สิ่งที่เป็นประโยชน์ ใช้วัตถานะ คือ ความมั่นใจเป็นที่ ๓ ใช้อุตสาหะคือความไม่ย่อท้อ
เป็นที่ ๔
ส่วนพวกเราที่ไม่ใช่โพธิสัตว์ประเภทนิยตโพธิสัตว์ หรือสักว่าโพธิสัตว์ ก็ควรพยายามทําตนให้
ตั้งอยู่ในภูมิธรรมทั้ง ๔ ประการนี้ เมื่อสามารถ เลื่อนตนไปถึงภูมิธรรมทั้ง ๔ ประการนี้แล้ว จึงจะ
เรียกว่า "ปณีตบุคคล" คือ บุคคลชนดี และได้ชื่อว่า เป็นผู้มีภูมิดี
ั้
ดูกร มหาบพิตรพระราชสมภาร คําว่า "อัชฌาสัย" ซึ่งเป็นธรรมประจํา นิยตโพธิสัตว์นั้น แปล
และหมายความว่าอย่างไร
แปลว่า "สิ่งที่นอนทับ" หมายความว่า สิ่งที่มีประจําใจ เรียกตามโวหาร ในทางภาษาไทยว่า
นิสสัยใจคอ หรือน้ําใจ มีทั้งฝุายดีและฝุายชั่ว ส่วนที่จะกล่าวต่อไปนี้ ล้วนแตเป็นฝุายดีทั้งนั้น เพราะ
่
เป็นคุณสมบัติ ของนิยตโพธิสัตว์
