Page 75 - ตำนานการสวดพระมาลัย
P. 75
๖๙
การแต่งตั้งเป็นออกเมืองเสียก่อน แล้วจึงจะได้รับแต่งตั้งเป็นผู้ว่าราชการจังหวัด ซึ่งเขาเรียกว่า เจ้า
เมือง (Tchaou-Meuang, Seigneur de Ville) ต่อภายหลัง”
ความสนใจเรื่องไวยากรณ์สยามและภาษาสยามดูจะเป็นประเดนที่โดดเด่นของเอกอัครราชทูต
็
ั
ท่านนี้ กระทั่งได้ระบุไว้ในหนงสือว่า “ในท้ายหนังสือเล่มนี้ ข้าพเจ้าจะได้น าตัวอักษรสยามและอักษร
บาลีมาแสดงไว้ให้เห็น และนั่นแล้วดูเหมือนจะได้ประมวลไวยากรณ์ของเขาเข้าไว้ทั้งหมด”
ผู้เขียนตั้งข้อสังเกตว่าในเมื่อลาลูแบร์มีความสนใจภาษาสยามมากเช่นนี้ น่าจะได้มีโอกาสเห็น
หรือคัดลอกเอกสารภาษาสยามกลับไปประเทศฝรั่งเศสบ้าง เมื่อศึกษางานเขียนในส่วนที่ว่าด้วยระบบ
การปกครองและตําแหน่งต่าง ๆ ของขนนางในราชสํานักก็พบว่า ลาลูแบร์ ได้เอกสารสยามจํานวน
ุ
หนึ่งกลับไปประเทศฝรั่งเศสด้วย นั่นคือ “กฎหมายสยาม” ดังที่เขาระบุว่า “กฎหมายสยามนั้นจารึก
ไว้เป็นลายลักษณ์อักษรเป็นสมุด ๓ เล่ม เล่มแรกชื่อ พระต ารา (Pra Tam Ra) ระบุนาม, ต าแหน่ง
และหน้าที่ราชการของขุนนางทุกกอง เล่มสองชื่อ พระธรรมนูญ (Pra Tam Non) รวบรวมกฎหมาย
พระราชกฤษฎีกาของพระมหากษัตริย์ในอดีตเข้าไว้ และเล่มที่สามชอ พระราชก าหนด (Pra Rayja
ื่
ิ
Canmanot) รวบรวมกฎหมายและพระราชกฤษฎีกาครั้งแผ่นดนพระชนกนาถกับพระเจ้าอยู่หัวใน
รัชกาลปัจจุบันเข้าไว้” แต่ความต่อไปเป็นสิ่งที่น่าสนใจยิ่ง กล่าวคือ “ไม่มีอะไรจะยากเท่าการได้มาซึ่ง
ส าเนาอันถูกต้องของสมุดกฎหมายทั้ง ๓ เล่มนเพื่อที่จะบรรยายให้ทราบถึงธรรมนูญการปกครองของ
ี้
ี่
อาณาจักรสยามได้อย่างละเอียดถี่ถ้วน แต่ข้าพเจ้าก็พากเพียรได้มาซึ่งฉบับแปล ด้วยหาฉบับทเป็น
ภาษาสยามไม่ได้ (ซึ่งจะให้ได้มาจริงๆ แล้ว) จะต้องอยู่ในประเทศสยามให้นานกว่านี้ และต้องไม่ค่อยมี
ธุระปะปังอะไรมากนักด้วย...”
มิเชล ฌาคแอร์กูลอาร์ช ซึ่งได้ศึกษาผลงานของลาลูแบร์ อธิบายว่าชื่อกฎหมายทั้ง ๓ เล่ม
ตามที่ลาลูแบร์ระบุนั้นคงจะถ่ายเสียงได้ใกล้เคียงกับความเป็นจริง แต่เนื้อความของเอกสารแต่ละฉบับ
น่าจะคลาดเคลื่อนไปจากความจริงบ้าง กล่าวคือ พระตําราคงเป็นสรรพตําราอื่น ๆ ที่มีเนื้อความ
นอกเหนือไปจากชื่อตําแหน่งและหน้าทของขุนนาง พระธรรมนูญอาจเป็นหนังสือว่าด้วย
ี่
ประวัติศาสตร์ของอาณาจักร ส่วนพระราชกําหนดคงเป็นหนังสือรวบรวมกฎหมายพระราชกฤษฎีกา
[๒๐]
ตั้งแต่ครั้งแผ่นดนสมเด็จพระเจ้าปราสาททองเป็นตนมา ผู้เขียนสันนิษฐานว่าเอกสารฉบับแปลท ี่
ิ
้
ลาลูแบร์ได้มานั้น อาจเป็นกฎหมายบางฉบับที่ได้รับการแปลโดยบาทหลวงมิชชันนารีฝรั่งเศสที่พํานัก
อยู่ในสยามมาก่อนหน้านี้แล้วก็ได้ และคงเป็นกฎหมายต่างๆ ตามตัวบทกฎหมายตราสามดวง เช่น
กฎหมายพระอัยการกู้หนี้ กฎหมายลักษณะลักพา ฯลฯ แต่ไม่ปรากฏว่ามีเอกสารกฎหมายที่กําหนด
ุ
อายุได้เก่าถึงสมัยอยุธยาเก็บไว้ที่หอสมุดแห่งชาติ กรงปารีส แต่อย่างใด
