Page 9 - E-Modul Pendidikan Bahasa Bali SD
P. 9
nagara, sakadi basa Inggris, santukan ring sajeroning basa inucap pepalihan
galahnyane mabinayan ring pepalihan galah sakadi manggeh ring basa Bali.
Manut sakadi pamaos basa Inggris, sane kabaos morning ‘semeng’kakawitin
sesampun nglintang ring pukul 24.00 (jam roras wengi). Dadosnyane, pukul
00.01 (jam roras langkung amenit) punika sampun ngranjing ring galah
morning. Punika ngawinang yening pamaos basa Inggris kacunduk ring galah
inucap (pukul 01.00), pastika pacang ngucapang good morning sakadi
kadadosang basa Bali marupa ‘rahajeng semeng’.
Parindikan galah sakadi ring ajeng prasida ngawinang pikobet sajeroning
pamaos basa Bali sane malajahin basa Inggris. Manut sakadi pikayunan
pamaos basa Bali, pukul 00.01 punika kantun kabaos wengi. Punika sane
prasida ngawinang pamaos basa Bali pacang ngucapang good night ‘rahajeng
wengi’ ring galah sakadi punika. Ring kawentenane puniki, pikayunan para
pamaos basa Bali sahasa sampun kaiket antuk antuk pangweruh saking basa
miwah budaya Bali sane mabinahan sajeroning pepalihan galah kalawan basa
Inggris. Sangkaning sampun ketah ngucapang rahajeng wengi ring pukul 01.00
inucap, sahasa meweh yening kagentosin antuk rahajeng semeng.
2.2 Linguistik struktural bahasa Bali
Sujana linguistik struktural sakadi Bloomfield (1933) taler nenten cumpu
sajeroning wewatesan basa manut pikayunan Aristoteles. Linguistik Struktural
dahat ngutamayang wangun utawi struktur yening imbangang ring piteges.
Sane dahat kautamayang sajeroning Linguistik Struktural inggih punika
parindikan sane prasida kauratiang saha kapraktiasayang yening kaimbangang
ring parindikan sane abstrak (maya). Punika ngawinang parindikan sane
mapaiketan ring manah, jiwa, saha rasa nenten kauratiang sajeroning Linguistik
Struktural. Watesan sane kamedalang antuk sujana Linguistik Struktural inggih
punika: “basa pinaka tata pralambang suara sane sesukan, sane kaanggen
antuk kramane sajeroning masilur-silur piuning.” Watesan sujana sakadi ring
ajeng nyantenang panguratian basa pinaka wangun sane kasusun antuk suara
pinaka pralambang pinaka piranti nyujur piteges. Yening wenten pitaken, “Napi
mawinan kawastanin batu? boya ja yeh utawi angin?” Pisaurnyane prasida
kasinahang sakadi puniki. Tata cara ngaranin batu punika wantah sangkaning
konvensi (cecumpon) krama pamaos basa Bali. Krama pamaos inucap sakadi
cumpu miwah sesukan ri kala milihin turmaning ngrincikang aran marupa “batu”
sane anggen nyantenang kahanane punika sahanenten kaaranin abut, tuba,
buta, napi malih yeh utawi angin. Kruna batu kasusun antuk suara /b/+ /a/ + /t/
+ /u/ saha madue pamiteges manut cecumpon para pamaos. Dadosnyane,
nenten wenten paiketan (intrinsik) pantaraning suara utawi kalawan
pitegesnyane. Sang wagmi widya basa saking Jerman, Wilhelm von Humbolt
(abad-19) ngamedalang panampen yening basa maka sujatine kawangun antuk
6