Page 1202 - บทความทางวิชาการหลักสูตร ผู้พิพากษาหัวหน้าศาล รุ่นที่ 21

๑๑๙๐

ื่
ต้องพยายามทุกวิถีทางเพอให้ได้เสรีภาพแม้จะเป็นการชั่วคราวก็ตาม ก่อให้เกิดความเลื่อมล้ าในการเข้าถึง
สิทธิที่จะได้รับการปล่อยชั่วคราว จึงเปิดโอกาสให้นายประกันอาชีพเข้ามาหาผลประโยชน์กับกระบวนการ
ื่
ยุติธรรม โดยให้เช่าหลักทรัพย์ของนายประกันหรือของผู้อนเป็นหลักประกันในการปล่อยชั่วคราวและคิด
ค่าตอบแทนจากการ ใช้หลักทรัพย์นั้น เพอใช้ยื่นประกันตัวแล้วถือโอกาสเอารัดเอาเปรียบผู้ต้องหาหรือ
ื่
้
จ าเลยอย่างไม่เป็นธรรม ด้วยการเรียกค่าตอบแทนสูงเกินสมควร มีการหลอกลวงโดยแอบอางว่าสามารถ
ช่วยเหลือทางคดีได้ จนกระทั่งมีแนวคิดเรื่องการประกันอสรภาพเป็นการใช้หนังสือรับรองของบริษัท
ิ
ประกันภัยเป็นหลักประกันในการปล่อยชั่วคราว อันเป็นการเพิ่มทางเลือกให้แก่ประชาชนที่มีฐานะยากจน
ให้สามารถหาหลักประกันมาวางศาลได้ ด้วยหวังว่าจะแก้ปัญหาความไม่เสมอภาคระหว่างคนจนกับคน

รวยและปัญหานายประกันอาชีพได้ก็ตาม แต่ในทางปฏิบัติแล้วบริษัทประกันภัยรับท าประกันภัยโดยออก
หนังสือรับรองของบริษัทให้เฉพาะกรณีที่ผู้ต้องหาหรือจ าเลยต้องวางเงินประกันเท่านั้นถึงจะออกหนังสือ

ิ
รับรองให้ จึงเห็นได้ว่าการประกันอสรภาพหาได้ก่อให้เกิดความเสมอภาคในการปล่อยชั่วคราวแต่อย่างใด
ไม่ เพราะผู้ต้องหาหรือจ าเลยที่มีฐานะยากจนย่อมไม่มีเงิน หรือไม่สามารถผู้ค้ าประกันมาท าสัญญาประกัน
ิ่
ได้ ทั้งยังเป็นการเพมภาระแก่ผู้ต้องหาหรือจ าเลย ไม่สอดคล้องกับวัตถุประสงค์ของการน าแนวคิด
ประกันภัยมาใช้ในการปล่อยชั่วคราว

นอกจากนี้ การใช้หลักประกันเป็นเงื่อนไขในการปล่อยชั่วคราว ยังเป็นการลดโอกาสของ
ผู้ต้องหาหรือจ าเลยที่มีฐานะยากจน ท าให้ยากที่จะได้รับการปล่อยชั่วคราว ทั้งยังเป็นการสร้างภาระให้แก่

คนยากจนมากยิ่งขึ้น แม้ในความผิดประเภทเดียวกัน บางครั้งผู้พพากษาจะใช้ดุลพนิจก าหนดวงเงิน
ิ
ิ
ประกันอย่างเท่าเทียมกันเพอแสดงให้เห็นว่าไม่ได้ล าเอยงก็ตาม แต่เนื่องจากบุคคลแต่ละคนมีฐานะที่
ื่
ี
แตกต่างกัน โอกาสที่จะได้รับการปล่อยชั่วคราวย่อมแตกต่างกันไปด้วย กล่าวคือ คนรวยย่อมสามารถที่จะ
ี
หาหลักทรัพย์มาขอประกันตัวได้โดยง่าย ในขณะที่คนจนไม่มทรัพย์สินเงินทองหรือไม่มเครดิตที่จะหยิบยืม
ี
ใครได้ จึงจ ายอมต้องถูกควบคุมตัวในระหว่างสอบสวนหรือพจารณาของศาล ท าให้มีค านิยามที่ว่า “คุกมี
ิ
ไว้ขังคนจน” กรณี ดังกล่าวจึงเป็นปัญหาที่เห็นได้ชัดของความไม่เสมอภาคที่เกิดจากการปฏิบัติที่
เหมือนกันต่อบุคคล ที่มีสถานะทางเศรษฐกิจแตกต่างกัน ตัวอย่างเช่น คดีความมั่นซึ่งเป็นคดีที่มีอัตราโทษ

สูงเข้าสู่สารบบเป็นจ านวนมาก โดยเมื่อพจารณาสถิติการรายงานคดีความมั่นคงปี พ.ศ. ๒๕๖3 ของศาล
ิ

ในเขตอานาจส านักงานอธิบดีผู้พพากษาภาค ๙ ปรากฏว่าคดีความมั่นคงที่เข้าสู่กระบวนการศาลในปี
ิ
ิ
้
2563 มีจ านวน 115 คดี สิ้นสุดกระบวนการพจารณา จ านวน 80 คดี โดยศาลพพากษายกฟอง
ิ
๒๑
จ านวน 52 คดี พพากษาลงโทษจ านวน 28 คดี คงค้างพจารณาจ านวน 35 คดี จ าเลยต้องขังจ านวน
ิ
ิ
32 คดี และได้รับการประกันตัวจ านวน 8 คดี ปรากฏตามตารางต่อไปนี้

๒๑ ส านักแผนงานและงบประมาณ ส านักงานศาลยุติธรรม, [ออนไลน์] เข้าถึงได้จาก https://oppb.coj.go.th
(ค้นข้อมูลเมื่อ ๒๕๖๔,16 กรกฎาคม).