Page 1231 - บทความทางวิชาการหลักสูตร ผู้พิพากษาหัวหน้าศาล รุ่นที่ 21

๑๒๑๙

ฝ่ายราชการ และฝ่ายธุรกิจ ให้สามารถอยู่ร่วมกันได้อย่างสงบสุข มีความรู้รักสามัคคีและร่วมกันเป็นพลัง
ื่
ก่อให้เกิดการพฒนาอย่างยั่งยืน และเป็นส่วนเสริมความเข้มแข็งหรือสร้างภูมิคุ้มกันแก่ประเทศ เพอบรรเทา
ั
ป้องกันหรือแก้ไขเยียวยาภาวะวิกฤติภยันตรายที่อาจจะมีมาในอนาคตเพราะสังคมจะรู้สึกถึงความยุติธรรม

ั
ความโปร่งใส และความมีส่วนร่วม อนเป็นคุณลักษณะส าคัญของเรื่องศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ และการ
ปกครองในระบอบประชาธิปไตยอนมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นพระประมุข สอดคล้องกับความเป็นไทย
ั
รัฐธรรมนูญ และกระแสโลกยุคปัจจุบัน (ระเบียบส านักนายกรัฐมนตรีว่าด้วยการสร้างระบบบริหารกิจการ

บ้านเมืองและสังคมที่ดี พ.ศ.๒๕๔๒)
๒
ส าหรับหลักการพนฐานของธรรมาภิบาลประกอบไปด้วย ๖ หลักการ คือ หลักนิติธรรม
ื้
(The Rule of Law) หลักคุณธรรม (Morality) หลักความโปร่งใส (Accountability) หลักการมีส่วนร่วม
(Participation) หลักความรับผิดชอบ (Responsibility) และหลักความคุ้มค่า (Cost-Effectiveness or

Economy) แต่หลักการส าคัญที่เกี่ยวข้องสนับสนุนการน าเสนอแนวคิดตามบทความวิชาการนี้ คือ

หลักนิติธรรม ซึ่งเป็นหลักการที่ถือปฏิบัติตามกฎหมาย กฎระเบียบต่างๆ การไม่เลือกปฏิบัติ

ไม่ท าตามอาเภอใจ ไม่ละเมิดกฎหมาย ไม่ละเมิดสิทธิของผู้อน รวมถึงการตรากฎหมาย กฎระเบียบ ข้อบังคับ
ื่
และกติกาต่างๆให้ทันสมัยเป็นธรรมจนเป็นที่ยอมรับของสมาชิกในสังคม ยินยอมพร้อมใจถือปฏิบัติร่วมกัน
ั
ุ
อย่างเสมอภาคและเป็นธรรม หลักนิติธรรมจึงเป็นหลักอดมคติทางกฎหมายที่ได้รับการพฒนาขึ้นมา
๓
ั
เป็นหลักในการคุ้มครองสิทธิเสรีภาพส่วนบุคคลมิให้ถูกล่วงละเมิดจากการกระท าอนมิชอบของฝ่ายปกครอง
ภายใต้หลักนิติธรรมประชาชนมีสิทธิเสรีภาพอย่างสมบูรณ์ โดยเฉพาะการด าเนินคดีในกระบวนการยุติธรรม
บทบาทของหลักดังกล่าวจึงเป็นไปเพอรับใช้เป้าหมายเรื่องการบัญญัติกฎหมายที่เป็นธรรม และที่ส าคัญ
ื่
ื่
๔
เพอส่งเสริมศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ซึ่งต้องได้รับการปฏิบัติต่อกันอย่างเท่าเทียม ทั้งนี้รัฐธรรมนูญ
แห่งราชอาณาจักรไทย พทธศักราช ๒๕๖๐ มาตรา ๓ วรรคสอง บัญญัติรองรับหลักดังกล่าวไว้โดยให้ศาล
ุ
ซึ่งเป็นองค์กรหนึ่งของรัฐธรรมนูญต้องปฏิบัติหน้าที่ตามรัฐธรรมนูญ กฎหมาย และหลักนิติธรรม ดังนั้น

หลักนิติธรรมจึงเป็นสิ่งส าคัญประการหนึ่งที่ต้องยึดถือปฏิบัติตามในการอานวยความยุติธรรมของศาล

ให้แก่ประชาชนผู้มีอรรถคดี

๒ ข้อมูลจากเว็บไซต์ กองบัญชาการกองทัพไทย, ๑๘ กรกฎาคม ๒๕๖๔, http://rtarf.mi.th/pdf/thammaphiban6.pdf.
๓ ข้อมูลจากเว็บไซต์ ศาลรัฐธรรมนูญ, ๑๘ กรกฎาคม ๒๕๖๔,
https://www.constitutionalcourt.or.th/occ_web/ewt_dl_link.php?nid=1283.

๔ จรัญ โฆษณานันท์, กฎหมายเกี่ยวกับสิทธิเสรีภาพในสังคมไทยเส้นขนานจาก ๒๔๗๕ จนถึงปัจจุบัน, (กรุงเทพฯ:
กลุ่มประสานงานศาสนาเพื่อสังคม, ๒๕๒๘), หน้า ๑๗.