Page 201 - บทความทางวิชาการหลักสูตร ผู้พิพากษาหัวหน้าศาล รุ่นที่ 21

๑๘๘

ิ
เจตนารมณ์ของกฎหมาย ดังนั้น เมื่อศาลพพากษาให้ปรับจ าเลย จ าเลยย่อมมีสิทธิช าระค่าปรับได้ภายใน
ิ
ั
ิ
๓๐ วัน ศาลจะใช้ดุลพนิจสั่งให้กักขังจ าเลยแทนค่าปรับในวันที่ศาลพพากษาได้เมื่อมีเหตุอนควรสงสัยว่า
ั
จ าเลยจะหลีกเลี่ยงไม่ช าระค่าปรับเท่านั้น แต่หากศาลเห็นว่าไม่มีเหตุอนควรสงสัยว่าจ าเลยจะหลีกเลี่ยง
ั
ไม่ช าระค่าปรับ ก็ต้องให้โอกาสจ าเลยน าเงินค่าปรับมาช าระภายใน ๓๐ วัน โดยก าหนด “วนเริ่มบังคับ
โทษปรับ” เมื่อพ้นเวลาดังกล่าว

๓. บทสรุปและข้อเสนอแนะการแก้ไขปัญหา

๓.๑ บทสรุป

โทษปรับเป็นโทษที่บังคับเอากับทรัพย์สินของจ าเลย การลงโทษมีวัตถุประสงค์เพอข่มขู่ให้จ าเลย
ื่
รู้สึกเข็ดหลาบในการกระท าความผิด เมื่อศาลพพากษาให้ปรับจ าเลย หากจ าเลยช าระค่าปรับ การบังคับ
ิ
โทษย่อมเสร็จสิ้น แต่เมื่อจ าเลยไม่ช าระค่าปรับ ต้องถูกกักขังแทนค่าปรับ ส่งผลกระทบต่อสิทธิเสรีภาพของ

จ าเลยอย่างรุนแรง เกิดความไม่เสมอภาคในการบังคับใช้กฎหมาย โดยจ าเลยที่มีฐานะร่ ารวยสามารถช าระ
ค่าปรับได้โดยไม่ได้รับความเดือนร้อน แต่จ าเลยที่มีฐานะยากจนไม่มีเงินช าระค่าปรับต้องถูกกักขังแทน

ค่าปรับทันที ท าให้เกิดความไม่เป็นธรรมกับจ าเลยซึ่งมีฐานะยากจน และเป็นที่พงหลักของครอบครัว
ึ่
ทั้งเป็นการใช้ทรัพยากรบุคคลทั้งภาครัฐและเอกชนที่จะเป็นก าลังส าคัญในการขับเคลื่อนเศรษฐกิจอย่าง

ไม่คุ้มค่าและเสียประโยชน์อย่างยิ่ง เมื่อเทียบกับผลเล็กน้อยที่จะพึงได้รับจากขั้นตอนการบังคับโทษปรับ

ิ
ิ
การลงโทษทางอาญา เมื่อศาลมีค าพพากษาแล้ว จ าเลยย่อมต้องถูกบังคับโทษตามค าพพากษา
ทันที แต่การบังคับโทษปรับ ประมวลกฎหมายอาญา มาตรา ๒๙ วรรคหนึ่ง บัญญัติไว้โดยเฉพาะว่า “ผู้ใด
ิ
ต้องโทษปรับและไม่ช าระค่าปรับภายในสามสิบวันนับแต่วันที่ศาลพพากษา ผู้นั้นจะต้องถูกยึดทรัพย์สิน
ื่
หรืออายัดสิทธิเรียกร้องในทรัพย์สินเพอใช้ค่าปรับ หรือมิฉะนั้นจะต้องถูกกักขังแทนค่าปรับ แต่ถ้าศาลเห็น
เหตุอนควรสงสัยว่าผู้นั้นจะหลีกเลี่ยงไม่ช าระค่าปรับ ศาลจะเรียกประกันหรือจะสั่งให้กักขังแทนค่าปรับไป
ั
ิ
พลางก่อนก็ได้” ดังนั้น หากยอมรับว่า เมื่อศาลพพากษาให้ปรับจ าเลย จ าเลยมีสิทธิช าระค่าปรับภายใน
๓๐ วัน นับแต่วันที่ศาลพพากษา ในคดีอาญาความผิดไม่ร้ายแรง จ าเลยไม่สมควรถูกจ ากัดสิทธิเสรีภาพ
ิ
จ าเลยไม่มีเงินช าระค่าปรับ ไม่ถือว่ามีเหตุอนควรสงสัยว่าจ าเลยจะหลีกเลี่ยงไม่ช าระค่าปรับ การให้สิทธิ
ั
จ าเลยช าระค่าปรับภายใน ๓๐ วัน โดยก าหนด “วนเริ่มบังคับโทษปรับ” เมื่อพนก าหนดเวลาดังกล่าว
ั
้
ย่อมเกิดความเป็นธรรมกับจ าเลยซึ่งมีฐานะยากจน ลดความเลื่อมล้ าในกระบวนการยุติธรรม ลดการคุมขัง
โดยไม่จ าเป็น และเป็นประโยชน์ต่อสังคมโดยรวมยิ่งกว่าที่ผ่านมา

๓.๒ ข้อเสนอแนะ

๑) ในคดีอาญาความผิดไม่ร้ายแรง เมื่อศาลพพากษาให้ปรับจ าเลย หากจ าเลยไม่มีเงิน
ิ
ช าระค่าปรับ ให้ศาลก าหนดเวลาให้จ าเลยน าเงินค่าปรับมาช าระภายใน ๓๐ วัน นับแต่วันที่ศาลพพากษา
ิ
ั
้
โดยก าหนด “วนเริ่มบังคับโทษปรับ” เมื่อพนก าหนดเวลาดังกล่าว หรือให้จ าเลยผ่อนช าระค่าปรับตาม
ความเหมาะสมกับรายได้หรือตามความจ าเป็นด้านอื่นของจ าเลย