Page 451 - บทความทางวิชาการหลักสูตร ผู้พิพากษาหัวหน้าศาล รุ่นที่ 21
P. 451
๔๓๙
และคดีอาญามีวัตถุประสงค์ที่แตกต่างกันด้วย จึงเห็นสมควรศึกษาว่าในปัจจุบันกฎหมายได้วางหลักเกณฑ์
เกี่ยวกับการใช้สิทธิของผู้เสียหายไว้อย่างไร มีข้อขัดข้องหรือไม่สะดวกหรือไม่ หากปรากฏเหตุขัดข้องจะมี
แนวทางปรับปรุงแก้ไขกฎหมายในส่วนที่เกี่ยวข้องอย่างไร
่
ส าหรับการด าเนินคดีเช็คในส่วนแพงและอาญา แม้ว่าจะเป็นการด าเนินคดีที่แยกต่างหากจากกัน
แต่ผลของคดีควรไปในทิศทางเดียวกัน จึงเห็นสมควรศึกษาว่าในปัจจุบันกฎหมายได้วางหลักเกณฑ์เกี่ยวกับ
ี
ี
รายละเอยดขั้นตอนและวิธีการในการด าเนินคดีไว้อย่างไร มีความเกี่ยวข้องเชื่อมโยงกันเพยงใด นอกจากนั้น
มีข้อที่ควรค านึงถึงและปฏิบัติอย่างไรบ้าง เพื่อให้การด าเนินคดีเป็นไปตามกฎหมายและเป็นประโยชน์แก่ทุกฝ่าย
ี
จากการศึกษา จะท าให้ทราบถึงหลักเกณฑ์ของกฎหมายในปัจจุบันว่ามีความทันสมัยเพยงพอกับ
ิ่
การด าเนินคดีในสถานการณ์ที่คดีมีแนวโน้มเพมมากขึ้นหรือไม่ กับทั้งสามารถปรับใช้ได้ตรงตามความต้องการ
ของคู่ความและบุคคลที่เกี่ยวข้องหรือไม่ เพื่อที่จะได้หาแนวทางปรับปรุงแก้ไขอย่างเหมาะสมต่อไป
ทบทวนหลักกฎหมาย
ิ
จากการศึกษากฎหมาย หนังสือกฎหมาย และค าพพากษาศาลฎีกา พบว่ามีหลักกฎหมายส าคัญที่
เกี่ยวข้องกับการด าเนินคดีเช็ค ดังนี้
๑. ความหมายและรูปแบบของเช็ค
ในทางแพง ประมวลกฎหมายแพงและพาณิชย์ บรรพ ๓ เอกเทศสัญญา ลักษณะ ๒๑ ตั๋วเงิน มาตรา
่
่
๘๙๘ ถึงมาตรา ๑๐๑๑ ได้วางหลักเกณฑ์เกี่ยวกับตั๋วเงินไว้ โดยที่เช็คเป็นตั๋วเงินชนิดหนึ่ง มีการก าหนด
บทบัญญัติเฉพาะเกี่ยวกับเช็คโดยก าหนดรูปแบบเงื่อนไขและวิธีการในการออกเช็คกับทั้งกาหนดสิทธิและหน้าที่
1
ของบุคคลต่าง ๆ ไว้
่
ประมวลกฎหมายแพงและพาณิชย์ มาตรา ๙๘๗ ให้ความหมายเกี่ยวกับเช็คไว้ว่า เช็คคือตราสาร
ี
ซึ่งบุคคลหนึ่งเรียกว่าผู้สั่งจ่ายสั่งธนาคารให้ใช้เงินจ านวนหนึ่งเมื่อทวงถามให้แก่บุคคลอกคนหนึ่ง หรือให้ใช้
ตามค าสั่งของบุคคลอีกคนหนึ่งอันเรียกว่าผู้รับเงิน
นอกจากนั้น ประมวลกฎหมายแพงและพาณิชย์ มาตรา ๙๘๘ ก าหนดรูปแบบของเช็คไว้ว่าต้องมี
่
รายการดังนี้
๑) ค าบอกชื่อว่าเป็นเช็ค
๒) ค าสั่งอันปราศจากเงื่อนไขให้ใช้เงินเป็นจ านวนแน่นอน
ิ
1 ประทีป เฉลิมภัทรกุล, ค าอธิบายกฎหมายตั๋วเงน บัญชเดินสะพัด, พิมพ์ครั้งที่ ๑๑, (กรุงเทพ : บริษัทธนอรุณการ
ี
พิมพ์ จ ากัด, ๒๕๖๓), หน้า ๒๖๐.
