Page 454 - บทความทางวิชาการหลักสูตร ผู้พิพากษาหัวหน้าศาล รุ่นที่ 21

๔๔๒

้
ดังนั้น หากเป็นกรณีที่มีการฟองบังคับให้มีการช าระเงินตามเช็คโดยจ านวนเงินในเช็คแต่ละฉบับ
้
หรือหลายฉบับรวมกันไม่เกินสามแสนบาท จะต้องฟองคดีต่อศาลแขวง แต่หากเป็นกรณีที่มีการฟองบังคับ
้
ให้มีการช าระเงินตามเช็คโดยจ านวนเงินในเช็คแต่ละฉบับหรือหลายฉบับรวมกันเกินกว่าสามแสนบาท จะต้อง
ฟ้องคดีต่อศาลจังหวัด

อย่างไรก็ตาม มีบทบัญญัติแห่งกฎหมายก าหนดให้สามารถฟองคดีแพงเรียกเงินตามเช็คต่อศาลที่
่
้
พิจารณาคดีอาญาได้ในบางกรณีซึ่งจะได้กล่าวต่อไป

๔. แนวคิดเกี่ยวกับเช็คในคดีอาญา

การก าหนดความรับผิดทางอาญาเกี่ยวกับการใช้เช็ค ในแต่ละประเทศมีแนวคิดที่แตกต่างกัน โดยใน

บางประเทศไม่ก าหนดเป็นความผิดทางอาญา ส่วนประเทศที่ก าหนดเป็นความผิดทางอาญาก็วางหลักเกณฑ์
เงื่อนไของค์ประกอบความผิดที่แตกต่างกัน

ส าหรับในประเทศไทย เช็คเป็นตราสารทางการเงินที่เปลี่ยนมือได้และถูกใช้อย่างแพร่หลายในทางธุรกิจ

ื่
การค้า เพื่อให้เช็คมีความน่าเชื่อถือ จึงมีการออกกฎหมายเพอควบคุมการสั่งจ่ายและใช้เช็คให้เป็นไปโดยสุจริต
และก าหนดความผิดและโทษส าหรับผู้ใช้เช็คที่มีพฤติการณ์ไม่สุจริต

พระราชบัญญัติว่าด้วยความผิดอันเกิดจากการใช้เช็ค พ.ศ.๒๕๓๔ มาตรา ๔ วางหลักเกณฑ์ว่า
ื่
ผู้ใดออกเช็คเพอช าระหนี้ที่มีอยู่จริงและบังคับได้ตามกฎหมายโดยมีลักษณะหรือมีการกระท าอย่างหนึ่ง
อย่างใดต่อไปนี้
(๑) เจตนาที่จะไม่ให้มีการใช้เงินตามเช็คนั้น

(๒) ในขณะที่ออกเช็คนั้นไม่มีเงินอยู่ในบัญชีอันจะพึงให้ใช้เงินได้

(๓) ให้ใช้เงินมีจ านวนสูงกว่าจ านวนเงินที่มีอยู่ในบัญชีอันจะพึงให้ใช้เงินได้ในขณะที่ออกเช็คนั้น
(๔) ถอนเงินทั้งหมดหรือแต่บางส่วนออกจากบัญชีอนจะพงให้ใช้เงินตามเช็คจนจ านวนเงินเหลือ
ึ
ั
ไม่เพยงพอที่จะใช้เงินตามเช็คนั้นได้เช็คนั้นได้
ี
(๕) ห้ามธนาคารมิให้ใช้เงินตามเช็คนั้นโดยเจตนาทุจริต
เมื่อได้มีการยื่นเช็คเพอให้ใช้เงินโดยชอบด้วยกฎหมาย ถ้าธนาคารปฏิเสธไม่ใช้เงินตามเช็คนั้น ผู้ออกเช็ค
ื่
มีความผิดต้องระวางโทษปรับไม่เกินหกหมื่นบาท หรือจ าคุกไม่เกินหนึ่งปี หรือทั้งปรับทั้งจ า

หลักการส าคัญของความผิดดังกล่าวคือ จะต้องเป็นการออกเช็คเพอช าระหนี้ที่มีอยู่จริงและบังคับได้
ื่
ตามกฎหมาย หมายถึง ในเวลาขณะออกเช็คจะต้องมีมูลหนี้อนสมบูรณ์และชอบด้วยกฎหมายผูกพนกันอยู่ก่อนแล้ว
ั
ั
ื่
ั
เช่น สั่งจ่ายเช็คเพอช าระหนี้ตามมูลหนี้ซื้อขายหรือกู้ยืมอนเป็นหนี้ที่สมบูรณ์โดยมีหลักฐานตามที่กฎหมาย
ก าหนดการกระท าดังกล่าวจะเป็นความผิดส าเร็จเมื่อธนาคารปฏิเสธการจ่ายเงินตามเช็ค