Page 464 - บทความทางวิชาการหลักสูตร ผู้พิพากษาหัวหน้าศาล รุ่นที่ 21

๔๕๒

่
แม้การด าเนินคดีเช็คในส่วนแพงและในส่วนอาญาจะกระท าโดยแยกต่างหากจากกันเป็นคนละคดี
ิ
แต่กฎหมายวางหลักเกณฑ์ให้การด าเนินกระบวนพจารณาในบางส่วนส่งผลถึงกัน กรณีหากผู้เสียหายและ
่
จ าเลยตกลงท าสัญญาประนีประนอมยอมความกันในคดีแพง จะมีผลให้คดีอาญาเป็นอนเลิกกันและท าให้สิทธิ
ั
่
้
น าคดีอาญามาฟองระงับ ดังนั้น ในการด าเนินคดีแพง ผู้เสียหายและจ าเลยจะต้องพดคุยให้เข้าใจตรงกันว่ามี
ู
่
ความประสงค์ยุติคดีในส่วนอาญาด้วยหรือไม่ และท าสัญญาประนีประนอมยอมความในคดีแพงด้วยความสมัครใจ
อย่างแท้จริง

นอกจากนั้น การตกลงท าสัญญาประนีประนอมยอมความในคดีแพงโดยก าหนดเงื่อนไขให้คดีอาญา
่
ไม่เลิกกันเป็นการกระท าที่ฝ่าฝืนต่อกฎหมายและไม่มีผลบังคับ จึงควรต้องมีการตรวจสอบข้อตกลงในสัญญา

ประนีประนอมยอมความมิให้มีข้อความในลักษณะดังกล่าว

เมื่อข้อตกลงในทางแพ่งอาจส่งผลต่อการด าเนินคดีอาญาดังกล่าวข้างต้น ดังนั้น ในการด าเนินคดีอาญา

่
้
จึงควรต้องมีพดคุยสอบถามและแจ้งให้ศาลทราบว่าได้มีการฟองคดีแพงไว้ด้วยหรือไม่ และมีการตกลงกันไว้
ู
ด้วยหรือไม่ อย่างไร เพื่อที่จะได้ด าเนินคดีอาญาต่อไปอย่างถูกต้องตามกฎหมาย
กรณีมีข้อสังเกตเพิ่มเติมในประการส าคัญเกี่ยวกับการบริหารงานคดีของศาลในคดีเช็ค ดังนี้

ส าหรับระยะเวลาการด าเนินคดี ส านักงานศาลยุติธรรมก าหนดนโยบายเป็นข้อพงปฏิบัติโดยให้
ึ
การด าเนินคดีแต่ละคดีจัดการให้แล้วเสร็จโดยเร็วโดยเฉพาะคดีอาญาที่จ าเลยต้องขัง กรณีการด าเนินคดีเช็ค
่
ในส่วนแพง คดีดังกล่าวเป็นคดีที่ไม่มีความยุ่งยากซับซ้อน โดยส่วนใหญ่จ าเลยจะขาดนัดยื่นค าให้การหรือ
ไม่ต่อสู้คดี ศาลสามารถด าเนินคดีให้แล้วเสร็จได้โดยเร็ว แต่มีข้อขัดข้องที่คู่ความอาจไม่ตกลงท าสัญญา
ประนีประนอมยอมความระหว่างกันเนื่องจากจะเป็นผลให้คดีอาญาระงับ

กรณีการด าเนินคดีเช็คในส่วนอาญา คดีดังกล่าวเป็นคดีที่มีอตราโทษไม่สูง หากจ าเลยไม่มีพฤติการณ์
ั
ิ
หลบหนี ศาจจะให้ปล่อยจ าเลยชั่วคราวในระหว่างพจารณา จ าเลยส่วนใหญ่ให้การรับสารภาพ ซึ่งศาลสามารถ
ิ
พจารณาพพากษาคดีไปได้โดยไม่ต้องสืบพยานอนท าให้สามารถด าเนินคดีให้แล้วเสร็จโดยเร็วได้เช่นกัน
ั
ิ
ั
แต่ในทางปฏิบัติ เนื่องจากคดีความผิดเกี่ยวกับเช็คดังกล่าวเป็นคดีความผิดอนยอมความได้ ศาลจะให้โอกาส
ผู้เสียหายและจ าเลยได้เจรจากันเกี่ยวกับการช าระหนี้ ส่วนใหญ่แล้วจะตกลงกันได้ ศาลจะให้โอกาสจ าเลยช าระ
หนี้แก่ผู้เสียหาย ซึ่งในบางกรณีอาจใช้เวลานาน ศาลจะให้จ าหน่ายคดีไว้ชั่วคราวและน าส านวนคดีออก

หมายเลขคดีแดง กรณียังถือว่าคดียังไม่แล้วเสร็จอย่างแท้จริง

ส าหรับการบริหารจัดการคดีภายหลังที่มีการจ าหน่ายคดีชั่วคราวดังกล่าว ศาลต่าง ๆ อาจใช้ดุลพนิจ
ิ
ในการบริหารจัดการคดีที่แตกต่างกัน เมื่อจ าเลยท าข้อตกลงในการช าระหนี้กับผู้เสียหายแล้วอาจไม่ใส่ใจใน
การช าระหนี้เท่าที่ควรและหากขาดการติดตามตรวจสอบจะเป็นผลให้คดีเนิ่นช้า จึงเห็นสมควรให้มีแนวปฏิบัติที่

ชัดเจนเกี่ยวกับการบริหารจัดการคดีในลักษณะดังกล่าว และมีการก าหนดกรอบเวลาในการด าเนินคดีไว้ด้วย