Page 820 - บทความทางวิชาการหลักสูตร ผู้พิพากษาหัวหน้าศาล รุ่นที่ 21

๘๐๘

ข้อพิจารณาและปัญหาการเลิกสัญญาเช่าซื้อ(รถยนต์)
(Consideration and Problems of the Rescission of Hire – Purchase Contract

(Automobile) )

รักเกียรติ เจนสรรพกิจกุล*

ผู้พิพากษาศาลชั้นต้นประจ ากองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา

Rakkiat Janesappakitkul
Judge in the Research Division of the Supreme Court

บทคัดย่อ

ื้
สิทธิการเลิกสัญญาเช่าซื้อของคู่สัญญามีพนฐานจากทฤษฎีและหลักกฎหมายเกี่ยวกับสัญญา
ได้แก่ หลักศักดิ์สิทธิ์ของการแสดงเจตนา หลักเสรีภาพในการท าสัญญา หลักสัญญาต้องเป็นไปตามสัญญา
และหลักเสรีภาพในการท าสัญญาตามความหมายใหม่ ซึ่งการพจารณาว่าผู้ให้เช่าซื้อและผู้เช่าซื้อเลิก
ิ
่
สัญญาโดยชอบด้วยกฎหมาย นอกจากจะต้องพจารณาตามประมวลกฎหมายแพงและพาณิชย์ มาตรา
ิ
๕๗๒ ถึงมาตรา ๕๗๔ ซึ่งเป็นกฎหมายฉพาะในเรื่องเช่าซื้อแล้ว ยังอยู่ภายใต้บังคับของบทบัญญัติทั่วไปว่า
ด้วยสัญญาตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา ๓๘๖ ถึง ๓๙๔ อีกด้วย และต่อมามาเมื่อมีการ

ิ่
ตราพระราชบัญญัติคุ้มครองผู้บริโภค พ.ศ.๒๕๒๒ ซึ่งแก้ไขเพมเติมโดยพระราชบัญญัติคุ้มครองผู้บริโภค
(ฉบับที่ ๒) พ.ศ.๒๕๔๑ เพอคุ้มครองผู้บริโภค กฎหมายดังกล่าวก าหนดให้ธุรกิจเช่าซื้อรถยนต์และ
ื่
รถจักรยานยนต์เป็นธุรกิจที่ควบคุมสัญญาโดยออกเป็นประกาศคณะกรรมการว่าด้วยสัญญา เรื่อง ให้ธุรกิจ

ให้เช่าซื้อรถยนต์และรถจักรยานยนต์เป็นธุรกิจที่ควบคุมสัญญา พ.ศ.๒๕๔๓ ซึ่งข้อ ๔ ของประกาศก าหนด
่
ใช้ข้อสัญญาเกี่ยวกับการเลิกสัญญาเช่าซื้อของผู้ให้เช่าซื้อแตกต่างจากที่บัญญัติไว้ในประมวลกฎหมายแพง
และพาณิชย์ มาตรา ๕๗๔ วรรคหนึ่ง มีผลให้สัญญาเช่าซื้อรถยนต์ระหว่างผู้ประกอบธุรกิจและผู้บริโภค
ี
ต้องใช้ข้อสัญญาตามประกาศดังกล่าวและถือว่าเป็นข้อสัญญาเกี่ยวกับความสงบเรียบร้อยและศลธรรมอันดี
ของประชาชน ซึ่งศาลฎีกาพพากษาได้ตีความให้ผู้ให้เช่าซื้อต้องปฏิบัติตามข้อสัญญาอย่างครบถ้วนและ
ิ
เคร่งครัดเพอสอดคล้องกับเจตนารมณ์ของประกาศที่มุ่งคุ้มครองผู้บริโภค ไม่อาจยกเว้นและสละสิทธิตาม
ื่
ข้อสัญญาบางประการได้ จนบางกรณีก็มีปัญหาในการบังคับใช้ข้อสัญญา เป็นเหตุให้สัญญาเช่าซื้อมิได้เลิก

กันตามข้อสัญญา แต่ถือว่าคู่สัญญาสมัครใจเลิกสัญญาโดยปริยายเป็นเหตุให้ผู้ให้เช่าซื้อไม่อาจเรียกค่าขาด
ราคาได้

ค าส าคัญ : การเลิกสัญญาเช่าซื้อ พระราชบัญญัติคุ้มครองผู้บริโภค ประกาศคณะกรรมการว่าด้วยสัญญา
เรื่อง ให้ธุรกิจให้เช่าซื้อรถยนต์และรถจักรยานยนต์เป็นธุรกิจที่ควบคุมสัญญา

__________________________
* น.บ. (จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย) , เนติบัณฑิตไทย