Page 89 - annual 2561
P. 89
81
เป็นข้อพิพาทเกี่ยวด้วยสิทธิหรือหน้าที่ตามสัญญาจ้าง ตกลงให้คู่สัญญาฝ่ายหนึ่งเข้าด�าเนินการหรือร่วมด�าเนิน
แรงงานหรือตามข้อตกลงเกี่ยวกับสภาพการจ้าง ตาม การบริการสาธารณะโดยตรงหรือเป็นสัญญาที่มีข้อ
พระราชบัญญัติจัดตั้งศาลแรงงานและวิธีพิจารณาคดี ก�าหนดในสัญญาซึ่งมีลักษณะพิเศษที่แสดงถึงเอกสิทธิ์
แรงงาน พ.ศ. ๒๕๒๒ อันเป็นข้อยกเว้นเขตอ�านาจ ของรัฐทั้งนี้เพื่อให้การใช้อ�านาจทางปกครองหรือการ
ศาลปกครองตามมาตรา ๙ วรรคสอง (๓) ด�าเนินกิจการทางปกครองซึ่งก็คือการบริการสาธารณะ
เมื่อพิจารณาลักษณะข้อพิพาทเกี่ยวกับการ บรรลุผล ดังนั้นหากสัญญาใดเป็นสัญญาที่หน่วยงานทาง
เลิกจ้างอาจารย์ในสถาบันอุดมศึกษาแล้วจะเห็นได้ว่า ปกครองหรือบุคคลซึ่งกระท�าการแทนรัฐมุ่งผูกพันตน
ความสัมพันธ์ระหว่างอาจารย์และสถาบันอุดมศึกษานั้น กับคู่สัญญาอีกฝ่ายหนึ่งด้วยใจสมัครบนพื้นฐานแห่งความ
อยู่ในรูปแบบของสัญญา กรณีนี้จึงต้องพิจารณาต่อไปว่า เสมอภาคและมิได้มีลักษณะเช่นที่กล่าวมาแล้วข้างต้น
สัญญาดังกล่าวมีลักษณะเป็นสัญญาทางปกครองหรือไม่ สัญญานั้นย่อมเป็นสัญญาทางแพ่ง”
โดยมาตรา ๓ แห่งพระราชบัญญัติจัดตั้งศาลปกครอง ส�าหรับกรณีพิพาทเกี่ยวกับการเลิกจ้างอาจารย์
และวิธีพิจารณาคดีปกครอง พ.ศ. ๒๕๔๒ ได้ก�าหนด ในสถาบันอุดมศึกษาเอกชนนั้น แม้ว่าการจัดตั้งสถาบัน
นิยามของสัญญาทางปกครองไว้ว่า สัญญาทางปกครอง การศึกษาเอกชนจะเป็นไปตามพระราชบัญญัติสถาบัน
หมายความรวมถึง สัญญาที่คู่สัญญาฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งเป็น อุดมศึกษาเอกชน พ.ศ. ๒๕๔๖ ซึ่งเป็นกรณีที่กฎหมาย
หน่วยงานทางปกครองหรือเป็นบุคคลซึ่งกระท�าการแทน มอบอ�านาจให้เอกชนด�าเนินกิจการทางปกครองในเรื่อง
รัฐและมีลักษณะเป็นสัญญาสัมปทาน สัญญาที่ให้จัดท�า การศึกษาซึ่งเป็นบริการสาธารณะอย่างหนึ่งซึ่งสถาบัน
บริการสาธารณะหรือจัดให้มีสิ่งสาธารณูปโภคหรือ อุดมศึกษาเอกชนอาจเป็นหน่วยงานทางปกครองตาม
แสวงประโยชน์จากทรัพยากรธรรมชาติ นอกจากนี้ มาตรา ๓ แห่งพระราชบัญญัติจัดตั้งศาลปกครองและ
ที่ประชุมใหญ่ตุลาการในศาลปกครองสูงสุดครั้งที่ วิธีพิจารณาคดีปกครอง พ.ศ. ๒๕๔๒ ได้เพราะถือเป็น
๖/๒๕๔๔ เมื่อวันที่ ๑๐ ตุลาคม ๒๕๔๔ ยังได้ก�าหนด หน่วยงานที่ได้รับมอบหมายให้ใช้อ�านาจทางปกครอง
ขอบเขตความหมายของสัญญาทางปกครองไว้ว่า ก็ตาม แต่ส�าหรับกรณีพิพาทเกี่ยวกับสัญญาจ้างระหว่าง
“สัญญาใดจะเป็นสัญญาทางปกครองตาม สถาบันอุดมศึกษาเอกชนและอาจารย์นั้น แม้จะปรากฏว่า
ที่บัญญัติไว้ในมาตรา ๓ แห่งพระราชบัญญัติจัดตั้ง วัตถุประสงค์ของการว่าจ้างอาจารย์จะเป็นไปเพื่อจัดการ
ศาลปกครองและวิธีพิจารณาคดีปกครอง พ.ศ. ๒๕๔๔ เรียนการสอนซึ่งเป็นการจัดท�าบริการสาธารณะโดยตรง
ได้นั้น ประการแรกคู่สัญญาอย่างน้อยฝ่ายใดฝ่ายหนึ่ง ก็ตาม แต่เมื่อการท�าสัญญาจ้างระหว่างสถาบันอุดมศึกษา
เป็นหน่วยงานทางปกครองหรือเป็นบุคคลซึ่งได้รับ เอกชนและตัวผู้สอนก็เป็นเพียงการเข้าท�าสัญญาใน
มอบหมายกระท�าการแทนรัฐ ประการที่สองสัญญานั้น ฐานะเอกชนด้วยกัน โดยมีลักษณะความสัมพันธ์ใน
มีลักษณะเป็นสัญญาสัมปทาน ฐานะนายจ้างและลูกจ้างตามระบบ
สัญญาที่ให้จัดท�าบริการสาธารณะ กฎหมายเอกชนเท่านั้น สัญญาจ้าง
หรือจัดให้มีสิ่งสาธารณูปโภค ดังกล่าวจึงไม่ใช่สัญญาทางปกครอง
หรือแสวงหาประโยชน์จาก คดีพิพาทเกี่ยวกับการเลิกจ้าง
ทรัพยากรธรรมชาติหรือเป็น อาจารย์ในสถาบันอุดมศึกษาเอกชน
สัญญาที่หน่วยงานทางปกครอง จึงอยู่ในอ�านาจพิจารณาวินิจฉัย
หรือบุคคลซึ่งกระท�าการแทนรัฐ ของศาลยุติธรรม (แนวค�าวินิจฉัยที่
๕/๒๕๖๑)
