Page 193 - Liver Diseases in Children

ไวรัสตับอักเสบ 183

pthaigastro.org
ระบำดวิทยำ HBV ในเด็กที่เกิดหลังและเกิดก่อนวัคซีนอยู่ใน EPI
ึ
ในอดีตประเทศไทยเป็น endemic area เท่ากับร้อยละ 0.6 และ 4.5 ซ่งใกล้เคียงกับการ
�
ื
ึ
สาหรับ HBV ซ่งส่วนใหญ่เกิดจากการติดเช้อจากแม่ ส�ารวจในปี พ.ศ. 2547
สู่ลูก (vertical transmission) อาจเกิดการติดเชื้อ ผู้ที่ติดเชื้อจะมีเชื้อ HBV ปริมาณมากในเลือด
ั
จากมีการฉีกขาดของรก การบาดเจ็บระหว่างคลอด และสิ่งคัดหล่งต่าง ๆ ดังนั้นจึงเกิด horizontal
หรือการสัมผัสสารคัดหลั่งของแม่ พบ intrauterine transmission ได้ เช่นการติดต่อทางเลือดหรือเพศ
transmission น้อยมาก ทารกมีโอกาสติดเชื้อสูงถึง สัมพันธ์ พบเชื้อ HBV ปริมาณเล็กน้อยในอุจจาระ
22
ร้อยละ 70-90 ถ้าแม่มี HBeAg เป็นบวกและทารก น�้าลาย และนมแม่ แต่มีโอกาสติดต่อได้น้อยมาก
ไม่ได้รับการป้องกัน ส่วนแม่ที่มี anti-HBe เป็นบวก ผู้ที่มีความเสี่ยงต่อการติดเชื้อ ได้แก่ ผู้ที่ได้รับเลือด
ี
จะท�าให้ทารกมีโอกาสติดเชื้อไม่มาก แต่ถ้าทารกติด บ่อย มีพฤติกรรมเส่ยงทางเพศสัมพันธ์ ฉีดยาเสพ
เชื้ออาจเกิดตับวายเฉียบพลันจากไวรัสที่มีการกลาย ติดเข้าหลอดเลือด และบุคลากรสาธารณสุข
พันธุ์น้ ประเทศไทยได้บรรจุวัคซีน HBV เข้าใน พยำธิก�ำเนิด 23
ี
แผนการสร้างเสริมภูมิคุ้มกันโรคหรือ Expanded ไวรัสที่มีส่วนประกอบครบสมบูรณ์ (virion)
Program on Immunization (EPI) ในปี พ.ศ. 2535 ของเชื้อ HBV เรียกว่า Dane particle (รูปที่ 10.3)
โดยให้วัคซีนป้องกัน HBV ในทารกแรกเกิดทุกคน ซึ่งประกอบด้วย hepatitis B surface antigen

ท�าให้พบความชุกของการติดเชื้อลดลงอย่างต่อเนื่อง (HBsAg) ที่อยู่ด้านนอก และ hepatitis B core
วรนุช จงศรีสวัสดิ์และคณะได้รายงานการ antigen (HBcAg) ที่อยู่ด้านใน นอกจากนี้ยังมี

�
ื
สารวจความชกของการติดเชอ HBV ในประชากร อนุภาคของไวรัสที่เรียกว่า subviral particles ซึ่ง
ุ
้
ไทยตามภูมิภาคต่าง ๆ จ�านวน 6,208 คนในปี พ.ศ. ประกอบด้วย surface antigen แต่ไม่มีสาร
ั
2547 (หลังจากวัคซีนอยู่ใน EPI 12 ปี) พบอัตราการ พนธุกรรม (genome) และ core antigen จึงไม่
19,20
ึ
ติดเชื้อประมาณร้อยละ 4 ในการส�ารวจนี้มีเด็ก สามารถแพร่เช้อได้ ซ่ง subviral particles มี 2 ชนิด
ื
อายุระหว่าง 6 เดือนถึง 18 ปีจ�านวน 2,887 คนพบว่า คือ spherical และ filamentous particles

ื
ความชุกของการติดเช้อ HBV ในเด็กที่เกิดหลัง ไวรัสตับอักเสบบีมีสารพันธุกรรมเป็น partially
ู
่
ี
ู
วคซนอย่ใน EPI ต�ากว่าเด็กทีเกิดก่อนวัคซีนอย่ใน double-stranded DNA คือ มีสายดีเอ็นเอสองเส้น
ั
่
EPI คือ เท่ากับร้อยละ 0.7 และ 4.3 ตามล�าดับ ต่อ ที่ยาวไม่เท่ากัน ประกอบด้วยสายบวกที่มีความยาว
�
มาในปี พ.ศ. 2557 ศูนย์เชี่ยวชาญฯ ได้ทาการสารวจ ไม่ครบวง และสายลบที่มีความยาวครบวง ดีเอ็นเอ
�
ประชากรจานวน 5,964 คน พบความชุกของการ สายลบประกอบด้วย 4 open reading frames
�
ติดเช้อ HBV ในประชากรอายุ 6 เดือนถึง 5 ปี 5-10, (ORFs) ซึ่งท�าหน้าที่เป็นรหัสพันธุกรรมในการสร้าง
ื
11-20, 21-30, 31-40, 41-50 และมากกว่า 50 ปี โปรตีนต่าง ๆ ของไวรัส (รูปที่ 10.4) ได้แก่
เท่ากับประมาณร้อยละ 0.1, 0.3, 0.7, 3.1, 3.8, 4.7 - ORF-C ท�าหน้าที่สร้าง hepatitis B core
และ 6 ตามลาดับ ส่วนความชุกของการติดเชื้อ antigen (HBcAg) และ hepatitis B e antigen
�
21