Page 149 - Xứ Đàng Trong_Li Tana

TIỀN TỆ VÀ THƯƠNG MẠI 147

mỗi năm thì khối lượng phía Nhật sẽ là khoảng 600 tấn, trị giá
tối thiểu là 250.000 lạng bạc . Về phía người Hoa, khối lượng
1
hàng hóa bằng thuyền từ Đàng Trong trị giá từ 4.000 lạng đến
19.000 lạng một thuyền. Vào năm 1637 chẳng hạn, được biết là
có 4 chiếc thuyền từ Quinam đến Nagasaki với số hàng hóa trị
giá tổng cộng là 75.000 lạng, nghĩa là khoảng 18.750 lạng mỗi
thuyền . Nếu hằng năm có 4 thuyền của người Hoa tới, một ước
2
tính hoàn toàn phải chăng, thì số hàng hóa được đem vào tối
thiểu sẽ là 350 tấn và trị giá khoảng 75.000 lạng bạc mỗi năm .
3
Mặc dù chưa có tư liệu đầy đủ, chúng ta vẫn có thể nói được
là cũng có một số tàu, thuyền từ các cảng khác ở Đông Nam
Á tới Đàng Trong vào thời kỳ này. Chẳng hạn, The Log-Book
of William Adams ghi nhận là vào tháng năm năm 1617, có ba
chiếc tàu từ Manila đến Touran . Một báo cáo trong nhật ký Ed.
4
Saris từ 1617 đến 1618 cũng cho biết là trong tháng đó có một

chiếc thuyền của người Nhật đã từ Cao Mên đến .
5
Việc buôn bán gạo với số lượng chưa biết đích xác là bao
nhiêu nhưng có thể là lớn đã diễn ra trong suốt thế kỷ 17 giữa
Xiêm, Cao Mên và Đàng Trong trước khi đồng bằng Cửu Long

có khả năng sản xuất đủ gạo để nuôi số dân tại Huế. Như thế,

1 Iwao ước tính là giá trị hàng hóa trung bình do một thuyền châu ấn chở là khoảng 500 kan (50.000
lạng bạc). Xem Iwao, Shuin-sen, trg.269. Nhưng Innes lại nghĩ là phải tăng gấp đôi ước tính này và
nhân với số tàu hoạt động mỗi năm. Xem Innes, The Door Ajar, quyển 2, trg.386. Theo nguồn tư liệu
của Hà Lan thì vào năm 1633, 2 tàu châu ấn của Nhật Bản tới với số vốn trị giá 400.000 real (300.000
lạng bạc). Xem Buch, O.I. Compagnie en Quinam, trg.24. Nhận định của Borri xem ra xác nhận ý kiến
sau này. Borri nói là việc buôn bán giữa người Hoa và người Nhật ở Hội An hằng năm trị giá khoảng
“bốn năm triệu lạng bạc”. Xem Borri, Cochinchina, trg. I.
2 Buch, trg.67. Ghi chép của Daghregister des Comptoirs Nangasaque vào tháng 9.1645 nói rằng một
chiếc ghe từ Quảng Nam tới với 9 hòm đồng tiền vàng. Nếu đó là những đồng tiền vàng real thì có thể
trị giá tới 90.000 lạng bạc. Nhưng nếu chỉ có nghĩa là tiền tệ, và một hòm bạc vào thế kỷ 17 là 1.000
lạng bạc, thì cũng mới chỉ có 9.000 lạng bạc. Giả thiết sau có lẽ đúng hơn.
3 Innes ước tính giá trị hàng hóa do thuyền của người Hoa chở tới Nhật Bản trung bình là 500-1500
lạng mỗi thuyền trước 1620, 6.000 lạng mỗi thuyền trong thời gian giữa các năm 1623 và 1629 và sau
1629, con số này có thể lên tới 3.000 kan (300.000 lạng bạc mỗi năm. Innes, trg. 390-391.
4 The Log-Book, trg. 233.
5 Ibid, trg. 294.

www.hocthuatphuongdong.vn