Page 438 - Maket 17-11_merged

BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN

nền kinh tế lớn mới nổi nào khác. Mức năng suất lao động ở Việt Nam không có sự khác
biệt đáng kể theo ngành, trong đó ngành nông nghiệp ở mức thấp. Tuy nhiên NSLĐ của
Việt Nam so với các nước ASEAN còn có khoảng cách khá xa. Trong các nước ASEAN,
NSLĐ khu vực nông, lâm nghiệp và thủy sản của Malaysia cao gấp 11,9 lần; Indonesia
cao gấp 2,4 lần; Thái Lan cao gấp 2,1 lần và Philippine cao gấp 1,8 lần mức NSLĐ của
Việt Nam (Đ. V. Trần, 2020).

2. KHCN, đổi mới sáng tạo và nỗ lực tránh “bẫy thu nhập trung bình”

NQ 26 ra đời năm 2008 cũng là năm Việt Nam trở thành quốc gia đạt mức thu
nhập trung bình trên thế giới (Lương, 2021; Nguyen, 2021). Đây có thể coi là cột
mốc quan trọng của các định hướng và Chính sách của Đảng và Nhà nước bởi chúng
ta thực sự đã có bước nhảy thần kỳ từ sau đổi mới 1986, từ thiếu ăn trở thành nước
có nền nông nghiệp trên đà vươn tầm ra thị trường thế giới. Việc Việt Nam trở thành
nước có mức thu nhập trung bình là thành tựu đáng ghi nhận nhưng cũng là lúc Đảng
và Nhà nước nhìn nhận được thử thách mới từ sau giai đoạn này, giống như khó khăn
trong chu kỳ phát triển của các nước đi trước, đó là làm thế nào để tránh được “bẫy
thu nhập trung bình” - bị phát triển chậm lại, dậm chân tại chỗ và thậm chí thụt lùi
khi không có những đột phá từ nội lực mà chỉ dựa trên những ưu đãi tài nguyên,
nguồn lực sẵn có.

Theo nghiên cứu của nhiều học giả, chuyển đổi từ nước nghèo thu nhập thấp sang
thu nhập trung bình đã được trải nghiệm bởi nhiều nền kinh tế của các nước trên thế giới,
nhất là các nước châu Á với tốc độ khá nhanh nhưng sau đó lại rất ít quốc gia giữ được
phong độ này sau khi đạt được ngưỡng thu nhập trung bình, phát triển chậm lại và rơi
vào “bẫy thu nhập trung bình” .

Việt Nam đã có 12 năm từ lúc trở thành nước có thu nhập trung bình và chúng ta
còn khoảng hơn 20 năm nữa để thoát khỏi bẫy. Theo nghiên cứu của Ngân hàng Phát triển
châu Á (ADB) năm 2017 cho thấy, thời gian trung bình để một quốc gia chuyển từ nước
thu nhập trung bình thấp lên thu nhập cao khoảng 30-40 năm. Vì vậy, trong nhiệm kỳ làm
Thủ tướng của mình, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc luôn có câu nói “Tận dụng được cơ
cấu dân số vàng, để giàu trước khi già chứ không phải già trước khi giàu” (Lương, 2021).
Điều này đồng nghĩa với việc phát triển nội lực nhờ KHCN, đổi mới sáng tạo trong thời
gian tới, đến 2030, 2045 là giai đoạn có ý nghĩa cực kỳ quan trọng để đất nước tiến tới nền
kinh tế thịnh vượng.

3. Vai trò của đổi mới sáng tạo trong nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ

Các hoạt động đổi mới sáng tạo có thể được phân chia theo nội hàm của đổi mới
sáng tạo như sau: i) Đổi mới sáng tạo sản phẩm: đưa nhanh sản phẩm mới ra thị trường

436