Page 4 - HOH
P. 4

Diahuebs, 23 October 2025                                      AWEMainta                                                  LOCAL             3




                                                            No ta ‘cos di mucha’

       Dicon scolnan mester tuma bullying na serio







       NA Spaña, e storia sumamente tristo di Sandra Peña, un
       mucha muhe di 14 aña cu a kita su mes bida despues di

       lunanan di bullying, a shock un nacion.


       Su caso a lanta  un combersacion intenso tocante con
       scolnan ta maneha—of ta faya di maneha—reportenan di

       bullying. E mayornan di Sandra a bati alarma varios biaha,
       pero e scol no a activa protocolnan oficial nunca.


       Awor, mientras mas detaye ta sali na cla, revision y testimo-

       nionan ta mustra cu kehonan di bullying a wordo ignora pa
       añanan. Algun mayor ta bisa hasta cu nan a haya culpa pa
       e sufrimento di nan yiunan, mientras e scol tabata mantene
       cu e semper a actua “segun protocol.”



       Ta facil pa mira e storia aki di leu y pensa, “Esey ta Spaña,
       no nos.” Pero aki na Aruba, nos mester admiti cu nos no ta
       immuun na problemanan similar. Mientras cu danki Dios nos

       no a mira tragedianan di e magnitud aki, tin scolnan riba nos
       isla unda bullying ta wordo tolera den silencio of scondi.


       Ora incidentenan sali na cla, e reaccion hopi biaha ta zona

       familiar—”Ta djis cos di mucha” of “Muchanan por ta cruel.”
       E frasenan aki por zona inocente, pero nan ta peligroso. Nan
       ta hustifica negligencia.



       Bullying no ta simplemente parti di crecemento. E ta abuso                 E storia di Sandra ta un ‘wake-up call’ (yamada di atencion)
       emocional y psicologico cu por laga cicatriz cu ta dura pa                 pa tur hende, incluyendo nos aki na Aruba. Nos no por warda
       añanan. Muchanan cu ta wordo ge’bully’ hopi biaha ta lucha                 pa un tragedia siña nos empatia.
       cu ansiedad, depresion, y auto-estima abou te den nan bida

       adulto. Ora scolnan ignora esaki, nan ta faya den nan deber                Nos scolnan mester di protocolnan anti-bullying cla, training
       di mas basico: proteha e muchanan bou di nan cuido.                        profesional pa  maestronan, y comunicacion habri cu
                                                                                  mayornan. Mas importante ainda, nan mester di un cultura
       E problema real ta cuminsa ora institucionnan bira ciego pa                cu ta duna prioridad na e bienestar di e studiantenan riba

       e realidad. Algun scol ta prefera di proteha nan reputacion                tur otro cos.
       en bes di nan alumnonan. Otronan no tin e training adecua
       of e recursonan pa atende cu bullying eficazmente.                         Bullying no ta caba ora e bel bati. E heridanan emocional ta
                                                                                  keda hopi tempo despues cu e dia di scol a caba. Si adul-

       Pero ignorancia no ta un excusa. Ora un studiante bisa, “Nan               tonan no tuma accion, ken lo haci’e?
       ta bully’mi,” adultonan mester actua—no despues, no “ora e
       bira serio,” sino mesora. Maestronan, ‘begeleiders’, y direc-              E bida di Sandra Peña no mester tabata envano. Su storia
       tiva tin un responsabilidad legal y moral pa interveni.                    mester pusha nos—maestro-, mayor-, y institucionnan—pa

                                                                                  sigura cu ningun mucha na Aruba hamas lo sinti su mes asina
       Nos ta kere cu silencio di parti di scolnan mester tin conse-              su so, asina sin cu hende ta scuch’e, y asina sin speransa cu
       cuencia. Ora miembronan di staf ta desestima kehonan of                    e no ta mira un otro salida.
       faya di activa medidanan di proteccion, nan mester rindi

       cuenta. Bira cara pa sufrimento di un mucha no ta un fout                  Ta ora pa scolnan stop di defende nan mes y cuminsa defende
       chikito—e ta un traicion di confianza.                                     nan alumnonan.
   1   2   3   4   5   6   7   8   9