Page 4 - HOH
P. 4
Diahuebs, 23 October 2025 AWEMainta LOCAL 3
No ta ‘cos di mucha’
Dicon scolnan mester tuma bullying na serio
NA Spaña, e storia sumamente tristo di Sandra Peña, un
mucha muhe di 14 aña cu a kita su mes bida despues di
lunanan di bullying, a shock un nacion.
Su caso a lanta un combersacion intenso tocante con
scolnan ta maneha—of ta faya di maneha—reportenan di
bullying. E mayornan di Sandra a bati alarma varios biaha,
pero e scol no a activa protocolnan oficial nunca.
Awor, mientras mas detaye ta sali na cla, revision y testimo-
nionan ta mustra cu kehonan di bullying a wordo ignora pa
añanan. Algun mayor ta bisa hasta cu nan a haya culpa pa
e sufrimento di nan yiunan, mientras e scol tabata mantene
cu e semper a actua “segun protocol.”
Ta facil pa mira e storia aki di leu y pensa, “Esey ta Spaña,
no nos.” Pero aki na Aruba, nos mester admiti cu nos no ta
immuun na problemanan similar. Mientras cu danki Dios nos
no a mira tragedianan di e magnitud aki, tin scolnan riba nos
isla unda bullying ta wordo tolera den silencio of scondi.
Ora incidentenan sali na cla, e reaccion hopi biaha ta zona
familiar—”Ta djis cos di mucha” of “Muchanan por ta cruel.”
E frasenan aki por zona inocente, pero nan ta peligroso. Nan
ta hustifica negligencia.
Bullying no ta simplemente parti di crecemento. E ta abuso E storia di Sandra ta un ‘wake-up call’ (yamada di atencion)
emocional y psicologico cu por laga cicatriz cu ta dura pa pa tur hende, incluyendo nos aki na Aruba. Nos no por warda
añanan. Muchanan cu ta wordo ge’bully’ hopi biaha ta lucha pa un tragedia siña nos empatia.
cu ansiedad, depresion, y auto-estima abou te den nan bida
adulto. Ora scolnan ignora esaki, nan ta faya den nan deber Nos scolnan mester di protocolnan anti-bullying cla, training
di mas basico: proteha e muchanan bou di nan cuido. profesional pa maestronan, y comunicacion habri cu
mayornan. Mas importante ainda, nan mester di un cultura
E problema real ta cuminsa ora institucionnan bira ciego pa cu ta duna prioridad na e bienestar di e studiantenan riba
e realidad. Algun scol ta prefera di proteha nan reputacion tur otro cos.
en bes di nan alumnonan. Otronan no tin e training adecua
of e recursonan pa atende cu bullying eficazmente. Bullying no ta caba ora e bel bati. E heridanan emocional ta
keda hopi tempo despues cu e dia di scol a caba. Si adul-
Pero ignorancia no ta un excusa. Ora un studiante bisa, “Nan tonan no tuma accion, ken lo haci’e?
ta bully’mi,” adultonan mester actua—no despues, no “ora e
bira serio,” sino mesora. Maestronan, ‘begeleiders’, y direc- E bida di Sandra Peña no mester tabata envano. Su storia
tiva tin un responsabilidad legal y moral pa interveni. mester pusha nos—maestro-, mayor-, y institucionnan—pa
sigura cu ningun mucha na Aruba hamas lo sinti su mes asina
Nos ta kere cu silencio di parti di scolnan mester tin conse- su so, asina sin cu hende ta scuch’e, y asina sin speransa cu
cuencia. Ora miembronan di staf ta desestima kehonan of e no ta mira un otro salida.
faya di activa medidanan di proteccion, nan mester rindi
cuenta. Bira cara pa sufrimento di un mucha no ta un fout Ta ora pa scolnan stop di defende nan mes y cuminsa defende
chikito—e ta un traicion di confianza. nan alumnonan.

