Page 53 - จุลสารฉบับพิเศษ เล่าขานตำนานศาลายา ประจำปี 2563
P. 53
จุลสาร “เล่าขานต านานศาลายา” ฉบับพิเศษ | ๔๕
่
ตัวละหน่อย แก้ไข้เหมือนกัน แต่ละตัวจะร่วมด้วยช่วยกัน ถ้าตัวใดตัวหนึงมีพิษ
ก็จะทานไปนิดเดียว
้
กลุ่มยาปรับธาตุมี ดีปลี รำกช้ำพลู พริกไทย ลูกสมอพิเภก เหง้ำขิงแหง
เถ้ำสะค้ำน รำกเจตมูลเพลิงแดง หัวแห้วหมู ตัวยากลุ่มนี้จะปรากฏในต ารายา
้
แทบทุกต ารับ กลุ่มยาปรับธาตุไม่ได้เป็นยารักษา แต่เป็นตัวยาที่จะกระตุ้นใหฟื้นตัว
มีสมดุล สามารถต่อสู้กับโรคภัยไข้เจ็บ ฟื้นตัวเร็วขึ้น ลูกสมอพิเภก ซึ่งเป็น
สมุนไพรในกลุ่มยาปรับธาตุ มีฤทธิ์เป็นยาระบาย จะมีรสเปรี้ยวแกมฝาด โบราณ
เรียกว่า รู้เปิดรู้ปิด รู้เปิดคือรสเปรี้ยวท าให้ระบาย รู้ปิดคือรสฝาดท าให้หยุดถ่าย
กระสำยยำ เมื่อเป็นไข้หรือเป็นลม คนโบราณจะต้มน ้าขิงละลาย
ยาหอม ปกติยาหอมต้องละลายน ้า แต่ถ้ามีอาการจุกเสียด ให้ต้มน ้าขิงจะช่วย
ย่อยอาหาร ช่วยบรรเทาอาการท้องอืดท้องเฟ้อ เพิ่มน ้าขิงเข้าไปในยาหอม
ท าให้ฤทธิ์การจุกสียดนั้นดีขึ้น หรือน ้าลูกผักชีก็ได้ ลูกผักชีก็มีน ้ามันหอมระเหย
เหมือนกัน แต่ถ้าหากว่าเป็นไข้ ให้เอายาขมๆ มาละลายน ้า เช่น ก้ำนสะเดำ
ลูกกระดอม และบอระเพ็ด ซึ่งเป็นยาแก้ไข้เสริมเข้าไปอีก ท าให้ฤทธิ์แก้ไข้เด่น
ขึ้นมาในยาหอม เหล่านี้คือใช้น ้ากระสายยาให้เป็นประโยชน์ แต่ถ้าไม่มีก็ไม่
เป็นไร สามารถใช้น ้าธรรมดาได้ ซึ่งยาแผนปัจจุบันไม่มีรายละเอียดแบบนี้
ในอดีตถ้ามีอาการท้องเสีย หากมีเปลือกมังคุด ให้เก็บเปลือกมังคุดไว้
ตากแห้งให้ดี เก็บใส่ขวดอย่าให้ขึ้นรา ถ้าท้องเสียให้เอาเปลือกมังคุดมาต้ม
เปลือกมังคุดมีรสฝาด รสฝาดจะแก้ท้องเสีย ปัจจุบันมีการวิจัยแทนนิน (Tannin)
็
ที่พบในรสฝาดในมังคุด ซึ่งแทนนินมีฤทธิ์ไปจับกับโปรตีนของเชื้อโรค จะเหนว่า
ใช้ยาหอมขวดเดียวสามารถแก้โรคได้สารพัดโรค
