Page 92 - LSDB Tp. Cam Pha (1930 - 2025)
P. 92
Cuộc bãi công của công nhân mỏ Cẩm Phả đã làm rung động
bộ máy cai trị của thực dân Pháp. Những tên đầu sỏ khét tiếng
gian ác và xảo quyệt như: Toàn quyền Đông Dương, Thống sứ
Bắc Kỳ, Thanh tra chính trị Bắc Kỳ, Chánh mật thám Bắc Kỳ,
Công sứ Quảng Yên, Đại lý Cẩm Phả, Giám đốc Công ty Pháp mỏ
than Bắc Kỳ đã trực tiếp tham gia giải quyết cuộc bãi công này,
nhưng đều bất lực trước sức mạnh to lớn, trí thông minh, tinh
thần đoàn kết, kỷ luật và ý chí tiến công liên tục của công nhân.
Chiều ngày thứ bảy của cuộc bãi công (ngày 19/11), Đại lý Va-vát-xơ
đã thay mặt đồng bọn xin lỗi công nhân về hành động đàn áp của
chúng và hứa sẽ thả người bị chúng bắt buổi sáng, can thiệp với
chủ mỏ để giải quyết yêu sách của công nhân. Sau những cuộc họp
bàn và tranh cãi giữa Thanh tra chính trị Đen-san-lơ, Công sứ
Quảng Yên Mát-xi-mi, Đại lý Va-vát-xơ, Giám đốc Huy-át... đành
phải đi đến giải pháp: Chấp nhận yêu sách của cuộc bãi công.
3 giờ chiều ngày 20/11/1936, chủ mỏ tuyên bố chấp nhận yêu
sách của công nhân: Trả lương 3 hào một ngày công, trả tiền cuốc
xẻng, chịu tiền dầu mỡ bảo dưỡng xe goòng, công nhân vắng mặt
với bất cứ lý do gì cũng không bị phạt.
Cuộc bãi công tháng 11/1936 của công nhân mỏ Cẩm Phả mở
đầu cho cao trào cách mạng 1936 - 1939 ở khu mỏ. Cuộc bãi công
nhận được sự hưởng ứng của công nhân ở Hòn Gai, Đồng Đăng,
Mạo Khê, Uông Bí với trên 3 vạn người tham gia. Chiều tối ngày
24/11/1936, công nhân Mông Dương tập hợp lại và cùng nhau
lên chủ mỏ đòi tăng lương. Chủ mỏ đưa lính đến ngăn cản thợ,
gây ra xô xát làm một số người bị thương và bắt đi một số người.
Căm thù bọn khủng bố, thợ mỏ nhất loạt kéo đến đấu tranh. Họ
kiên quyết nghỉ việc đòi thả người bị bắt, đòi thực hiện các yêu
sách của cuộc bãi công. Tối ngày 28/11/1936, chủ mỏ phải đồng ý
tăng lương cho thợ và thả những người bị bắt.
Đến ngày 25/11/1936, phong trào bãi công đã lan tới Cửa Ông,
Kế Bào, Cái Đá, Đồng Đăng... như một vết dầu loang, tạo thành
cuộc tổng bãi công ở khu mỏ, thu hút toàn bộ công nhân thuộc
Công ty Pháp mỏ than Bắc Kỳ tham gia, góp phần làm rung chuyển
91
