Page 88 - LSDB Tp. Cam Pha (1930 - 2025)
P. 88
Ban lãnh đạo cuộc bãi công đã biết được ý đồ xấu xa của kẻ
thù, qua một số cai, ký ta giác ngộ đã vạch ra kế hoạch đấu tranh:
Phải tích cực chuẩn bị lương thực, thực phẩm dự trữ bảo đảm cho
cuộc bãi công thắng lợi; vận động mọi người không mắc mưu của
kẻ thù; vạch mặt, cô lập bọn tay sai trước quần chúng; trừng trị
bọn cai, ký phản động.
Hàng nghìn người trên đường phố săn lùng bọn cai Phong, cai
Khuyên... là những tên lính xung kích cam tâm làm tay sai cho
bọn thực dân, chủ mỏ chống phá bãi công. Nhiều tên tay sai khét
tiếng gian ác phải chạy trốn. Tên cai Kim vừa lừa gạt được một số
thợ lên tầng làm việc liền bị đội bảo vệ huy động quần chúng đến
bắt giữ. Tên đại lý và bọn lính khố xanh phải đến thương lượng
đưa cai Kim về đồn “trừng trị”. Chúng giữ luôn tên này để bảo vệ
hắn. Kế hoạch của tên Chánh mật thám Gioóc-ray đã bị thất bại.
Bước sang ngày thứ 3, cuộc bãi công ngày càng quyết liệt, bọn
thực dân tỏ ra lúng túng. Đại lý Va-vát-xơ từ mỏ Cẩm Phả phải
tới tấp điện cho Công sứ Quảng Yên và Thống sứ Bắc Kỳ nhờ
cấp trên cứu giúp. Hắn khẩn thiết đề nghị: “Không thể có sự
tiếp tục công việc nếu như ta không thỏa mãn ngay sự đòi hỏi
tăng lương của công nhân lên 30 xu một ngày. Nếu để chậm
trễ thì sẽ phương hại đến sự an ninh và sẽ có nguy cơ rối ren ”.
(1)
Thống sứ Bắc Kỳ Tô-lang-sơ điều thêm về Khu mỏ viên thanh tra
chính trị Bắc Kỳ Đan-san-lơ, Chánh mật thám Bắc Kỳ Ác-nu,
Công sứ Quảng Yên Mát-xi-mi và 500 lính khố xanh, lính lê
dương từ Quảng Yên, Hải Phòng đến uy hiếp những người bãi
công, lùng bắt Ban lãnh đạo cuộc đấu tranh.
Lính lê dương, lính khố xanh đóng quân ở nhiều nơi trong các
phố và dọc đường từ Cẩm Phả Mỏ ra Cẩm Phả Bến gây áp lực với
quần chúng, đe dọa công nhân bãi công.
Ngày 15/11/1936, chủ mỏ ra thông báo tăng lương cho công
nhân lên 26 xu một ngày. Bọn mật thám trà trộn vào các lán thợ
kích động, dụ dỗ công nhân. Một số người mắc mưu địch đã đi làm.
(1) Điện ngày 15/11/1930 của đại lý hành chính Cẩm Phả gửi Thống sứ Bắc
Kỳ, lưu trữ tại Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy (bản dịch).
87
