Page 90 - LSDB Tp. Cam Pha (1930 - 2025)
P. 90
vô sản một cách vô cùng tốt đẹp. Họ đã nấu chung bữa cháo của
mình và thể sẽ đấu tranh quyết liệt” .
(1)
Mặc dù gặp nhiều khó khăn về lương thực, thực phẩm nhưng
công nhân mỏ vẫn không chấp nhận mức lương tối thiểu 27 xu
một ngày.
Cuộc đấu tranh không chỉ giới hạn trong thợ mỏ mà thu hút sự
tham gia của tất cả các tầng lớp nhân dân lao động khu vực Cẩm
Phả. Nhiều biểu ngữ kêu gọi công nhân đấu tranh đòi tăng lương
lên 30 xu một ngày. Công nhân tuyên bố sẽ rời khỏi công ty vào
ngày 21 nếu không thực hiện yêu sách của họ.
Đại lý Cẩm Phả thất vọng điện về Phủ Thống sứ Bắc Kỳ: “Hiện
nay tình hình vẫn yên tĩnh và hình như đang dẫn đến một kết
quả nặng nề nào đó, không những đối với người làm ở mỏ mà đối
với Nhân dân bản xứ ở đây” ... Chính quyền thực dân từ Tòa
(2)
Công sứ Quảng Yên đến Tòa Thống sứ Bắc Kỳ và Toàn quyền
Đông Dương hết sức lo sợ.
Ngày 18/11/1936, Toàn quyền Đông Dương đã trực tiếp chỉ đạo
cho Thống sứ Bắc Kỳ: “Không được gián đoạn các cuộc đàm phán
và phải tỏ thái độ thiện chí, dung hòa để nối lại quan hệ tốt. Phải
cố gắng sao cho có thể giữ gìn được trật tự, an ninh, không xảy
ra bạo động” .
(3)
Sáng ngày 18/11/1936, hầm lò, nhà máy, công xưởng vẫn vắng
tanh. Buổi chiều, cai Đăng và cai Hai được mật thám và bọn lính khố
xanh hỗ trợ đã cưỡng bức 12 công nhân đi làm. Hàng trăm người đã
xông lên trước mũi súng của bọn lính lê dương và lính khố xanh vây
bắt 2 tên cai phản động. Chúng phải chạy vào đồn lính khố xanh.
Những người thợ bị cưỡng bức đi làm được các đội viên bảo vệ tuyên
truyền đã vứt cuốc xẻng cùng mọi người bỏ về hưởng ứng bãi công.
Ngày 19/11/1936, ngày thứ bảy của cuộc bãi công và cũng là
ngày căng thẳng dữ dội. Từ sáng sớm, bọn thực dân huy động
(1) Báo Lơ-tờ-ra-vai (Lao động) ngày 27/11/1936 (đã dẫn).
(2) Điện báo số 150 C ngày 18/11/1936 của Đại lý Mô Cẩm Phả.
(3) Điện văn số 1187 ngày 18/11/1936 của Toàn quyền Đông Dương gửi Thống sứ
Bắc Kỳ (Vụ Hồ sơ, Bộ Nội vụ, bản tiếng Việt lưu tại Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy).
89
