Page 256 - thphanvantriq1_1105581_1ho-chi-minh-bien-nien-tie

256

1916, tổ chức Chính phủ quân sự ở Quảng Châu, được cử làm Đại Nguyên soái.
Năm 1917, cải tổ Chính phủ, được bầu làm Tổng tài. Năm 1920, được bầu làm

Đại Tổng thống ở Quảng Đông. Năm 1923, cải tổ Trung Hoa cách mạng đảng
thành Trung Hoa Quốc dân đảng. Ông chủ trương “Thân Nga, liên cộng, phù
trợ công nông”, hợp tác với phong trào cộng sản.
Về đối nội, ông chủ trương triệu tập Hội nghị quốc dân. Về đối ngoại,
ông chủ trương xoá bỏ các điều ước bất bình đẳng. Ngày 12-3-1925, từ trần vì
bệnh ung thư trong chuyến đi công cán lên phương Bắc. Ông để lại di chúc
“Cách mạng còn chưa thành công, các đồng chí vẫn cần cố gắng”.

Ông là một nhà yêu nước và một nhà cách mạng vĩ đại, được Chủ tịch Hồ
Chí Minh rất kính trọng.

TƠRANH, Anbe Êđua (1889 - 1971), người Pháp, đại biểu dự Đại hội lần thứ
XVIII Đảng Xã hội Pháp ở Tua, được bầu làm Uỷ viên chính thức Ban lãnh đạo
của Đảng theo Quốc tế III, Uỷ viên Trung ương Đảng Cộng sản Pháp năm 1925
- 1926, Uỷ viên Bộ Chính trị Trung ương Đảng năm 1923 - 1924. Năm 1928,
bị khai trừ khỏi Đảng Cộng sản. Năm 1934, tham gia Đảng Xã hội.

U
UTƠRÂY, Ecnếxtơ, người Pháp, tham gia Hội đồng thuộc địa Nam Kỳ và là
đại biểu của Hội đồng thuộc địa Nam Kỳ trong Hạ nghị viện Pháp. Utơrây là
một đại địa chủ, dùng quyền thế chiếm 2.000ha đất lập đồn điền ở Nam Bộ. Về
chính trị, Utơrây là một viên chức thực dân cực kỳ phản động.

UYNXƠN, Vuđrô (1856 - 1924), Tổng thống Mỹ năm 1913 - 1921. Dưới thời
Uynxơn, về đối nội, Chính phủ Mỹ đã thi hành chính sách đàn áp dã man phong
trào công nhân; về đối ngoại, Chính phủ Mỹ thi hành chính sách ăn cướp và
bành trướng, can thiệp thô bạo vào công việc nội bộ của các nước khác, đặc
biệt là với các nước Mỹ latinh.

Năm 1918, Uynxơn đưa ra “Chương trình 14 điểm”, thực chất chương
trình này là thiết lập ách thống trị của Mỹ trên thế giới, chống lại nước Nga
Xôviết mới ra đời. Chính sách này được che đậy bằng những lời lẽ mỹ miều
như “dân chủ”, “quyền dân tộc tự quyết”.

Năm 1920, Uynxơn bị thất bại trong cuộc bầu cử tổng thống và thôi hoạt
động chính trị.

V
VAREN, Alếchxăngđrơ Clốtđơ (1870 - 1947), luật sư, nhà báo, đảng viên
Đảng Xã hội Pháp, dự Đại hội Xtraxbua và Tua (thuộc phái Lôngghê), không
tán thành Quốc tế Cộng sản. Toàn quyền Đông Dương năm 1925. Sau bỏ Đảng
Xã hội. Nghị sĩ Quốc hội những năm 1945 - 1946. Năm 1945 là bộ trưởng.

VÔITINXKI (Đarkhin), Grigôri Naumôvích (1893 - 1953), người Nga, tham
gia Đảng Cộng sản (b) Nga năm 1918. Năm 1920, làm Thư ký Ban Phương
Đông của Quốc tế Cộng sản; Phó Tiểu ban Viễn Đông của Ban Phương Đông.