Page 102 - demo
P. 102
102 | THÍCH NGUYÊN HỒNG
34
nảy nở” (Tứ thời hành yên, bách vật sanh yên).
Hơn nữa nhịp điệu đã đóng một vai trò không thể thiếu trong
sinh hoạt văn hóa của loài người. Nhịp điệu đã xuất hiện qua
nhịp bước chập chùng bên đống lửa của dân man rợ, và nhịp
điệu đã tạo nên ma lực thu hút con người văn minh qua âm
nhạc và khiêu vũ v.v... Đối với con người, nhịp điệu có một sức
kết hợp giữa thật cảm và sự sống để trở thành một trong những
yếu tố cơ bản tạo nên nhân cách. Nhịp điệu vì thế đã được ứng
dụng vào thể dục, âm nhạc, ca vũ trong lãnh vực giáo dục tình
cảm.
Một yếu tố thứ hai về hình thức hoạt động tự phát của con
người là sự điều hòa (harmony). Người thiếu điều hòa thì tình
cảm của họ sẽ có những lệch lạc như là bất cập hoặc thái quá.
Sự thái quá có thể gây ra những xung động, những bạo phát
hoặc sự bất tri túc tạo nên những hành động phản xã hội.
Khổng giáo chú trọng giáo dục tình cảm đạo đức bằng lễ nhạc,
chủ trương tiết độ và điều hòa mọi khía cạnh sinh hoạt của con
người và xã hội. Plato thì bảo: “Con người xấu là người thiếu
35
mỹ cảm sai tiết điệu, mất điều hòa” . Còn Shakespeare thì cho
rằng: “Người không hiểu âm nhạc có thể là kẻ trộm cắp” .
36
Những trưng dẫn trên đây cho thấy đã có nhiều kinh nghiệm
34 Luận Ngữ, Dương Hóa, câu 19.
35 Plato, The Republic, Harvard University Press, 1946, Book III, tr. 401.
36 Shita Hodo, Kyoiku gaku, College books, Yushimdo, Showa 37, tr. 29.
