Page 100 - demo

100 | THÍCH NGUYÊN HỒNG

bồi hồi trước cái đẹp, cảm động trước một hành vi mà không
đợi có sự hiện diện của lý trí trong tác dụng phân biệt, xét

đoán, phân tích, đối chiếu, thẩm định hay một môi giới khách
quan nào; cái trạng thái tâm lý trực tiếp, đồng nhất của tâm và

thân ấy là tình cảm. Hoặc người ta có thể nói tình cảm là những

trạng thái tâm lý vui buồn, sợ hãi v.v... phát sanh trước khi có
tác dụng của ý thức hoặc vượt qua lãnh vực của ý thức.

Thường thường người ta hay phân biệt tình cảm (sentiment)
khác với cảm xúc (emotion). Tình cảm được coi như bản chất

của nhân cách và cảm xúc là phản ứng hay sự thể hiện của bản
chất trước đối tượng.

Giáo dục tình cảm chú trọng vào bản chất và trở nên một

lãnh vực trọng yếu trong giáo dục vì tình cảm qui định hoàn
thành nhân cách.

Sau đây là hai đặc tính của tình cảm mà lãnh vực giáo dục này
cần ghi nhận:

- Tình cảm có tính chất của một khuynh hướng cố chấp đối

với một vài đối tượng. Thí dụ tình cảm yêu ghét không phải chỉ
phát hiện một cách đơn thuần và ngưng đọng hoặc tắt ngấm.

Khuynh hướng cố chấp đưa đến giai đoạn sau sự ghét là sự tìm
đến hoặc khước từ. Trong Lý 12 duyên sanh của Phật giáo cho

thấy sự tiến tới từ Ái đến Thủ. Liền sau đó, giai đoạn kế tiếp có
sự hiện diện của ý thức.