Page 23 - (ร่าง)การพยาบาลอาชีวอนามัย

3.4 ด้านจิตสังคม

3.5 ด้านการยศาสตร์ (Ergonomics)
2.2.1 การยศาสตร์ (Ergonomics)

เออร์กอนอมกส์ (Ergonomics) หรือ การยศาสตร์ หรือสมรรถยศาสตร์ เออร์กอนอมิกส์
ิ
(Ergonomics) มีรากศัพท์จากภาษากรีก 2 ค า คือ “ergon” = work กับ “nomos” = natural laws
แปลรวมกัน คือ “กฎธรรมชาติของการท างาน” หมายถึงวิทยาศาสตร์แขนงหนึ่งที่ศึกษาเกี่ยวกับ

ั
ุ
ความสัมพนธ์ของมนุษย์กับปัจจัยและสิ่งแวดล้อมต่าง ๆ เช่น เครื่องมืออปกรณ์ ขั้นตอนการท างาน
เทคโนโลยี อุณหภูมิ แสง สี เสียง ความสัมพันธ์ของผู้ร่วมงาน ขีดความสามารถและข้อจ ากัดของบุคคลฯลฯ
ิ
โดยธรรมชาต บุคคลจะมีความแตกต่างกันทั้งด้านกายภาพ สรีรภาพ และด้านจิตใจ เช่น ความสูงหรือเตี้ย
กว่าปกติ ความแข็งแรงของกล้ามเนื้อ ความอดทนต่อสภาวะกดดันต่าง ๆ ซึ่งสิ่งเหล่ามิอาจเปลี่ยนแปลงได้

ดังนั้นการออกแบบเครื่องจักรหรืออปกรณ์ที่ใช้ในการท างาน จึงต้องค านึงถึงความเหมาะสมส าหรับการใช้
ุ
ุ
งานของมนุษย์ เนื่องจากจะช่วยลดความเหนื่อยล้า อบัติเหตุ ความผิดพลาดต่าง ๆ ในการปฏิบัติงานลง
อย่างมาก ถ้าออกแบบผิดจะส่งผลให้เกิดปัญหาทั้งด้านกายวิภาค สรีรวิทยาและจิตวิทยา ดังนี้

1. ปัญหาด้านกายวิภาค เนื่องจากคนมีรูปร่างต่างกัน เช่น ผอม อวน สูง เตี้ย ถ้าไม่ออกแบบ
้
เครื่องจักร อปกรณ์ต่างๆ ในการท างานให้เหมาะสมกับคนท างาน จะท าให้เกิดการเหนื่อยล้า ปวดหลัง
ุ
อาจเกิดอุบัติเหตุจากการท างานได้

2. ปัญหาด้านสรีรวิทยา เช่น การรับรู้ต่อความร้อน ความเย็น เสียงดัง การใช้พลังงานในการ
ท างาน ถ้าคนออกแรงมากเป็นเวลานานๆ หรือต้องท างานในที่ร้อนจัดเย็นจัดหรือเสียงดังเกิน
มาตรฐานและขดจ ากัดที่มนุษย์จะรับได้ จะเกิดปัญหาสุขภาพได้
ี
ั
3. ปัญหาด้านจิตวิทยา เช่นการท างานเป็นกะ การท างานล่วงเวลา การหยุดพกผ่อน
ื่
สัมพนธภาพกับนายจ้างและเพอนร่วมงาน ถ้าสภาวะการท างานเหมาะสมจะไม่เกิดปัญหาสุขภาพ แต่
ั
ถ้าไม่เหมาะสมจะท าให้เกิดความเครียดและปัญหาสุขภาพอื่นๆ ตามมา
ประโยชน์ของเออร์กอนอมิคส์

1. พนักงานรู้สึกสะดวกสบายและพึงพอใจในการท างาน
2. ลดปัญหาสุขภาพของพนักงาน
3. มีความยืดหยุ่นสูงในการเปลี่ยนแปลงแกไข
้
4. ประหยัดค่าใช้จ่ายต่าง ๆ
5. เพิ่มประสิทธิภาพในการท างานของพนักงาน