Page 15 - Gramatyka francuska Grevisse wersja pełna bez hasła mcourser

A. Głoski

A. GŁOSKI LES SONS

1. Głoski i sylaby Sons et syllabes

3 Głoski, zwane również fonemami, powstają wskutek przepływu powietrza przez
aparat głosowy (wokalny).
Funkcję aparatu głosowego człowieka pełni jego układ oddechowy. Jego głównymi
organami są płuca, tłoczące powietrze do tchawicy, a następnie do krtani. Ta
może być otwarta bądź zamknięta przez dwa płaty mięśni, zwane wiązadłami
lub strunami głosowymi. To właśnie one są źródłem ludzkiego głosu. Wydychane
przez płuca powietrze przedostaje się do jamy gardłowej, przechodzącej dalej
w jamę nosową, podniebienie miękkie zakończone języczkiem oraz jamę ustną,
w której tylnej części znajduje się nagłośnia – ruchoma chrząstka zamykająca wejście
do krtani w trakcie jedzenia i picia. Zakończenie aparatu głosowego stanowią język
i wargi.
Układ i ruchy narządów mowy podczas wymawiania danej głoski nazywamy
artykulacją. Pozycją wyjściową do artykulacji jest stan spoczynku narządów mowy
(gdy nie wydajemy z siebie głosu, zachowując przy tym normalny oddech).

4 Sylaba jest głoską lub grupą głosek wymawianych podczas jednej emisji głosu:
eau, mi-di, é-lé-phant.

5 Głoski dzielą się na samogłoski i spółgłoski.
Międzynarodowe Towarzystwo Fonetyczne stworzyło system transkrypcji, w którym
każdy fonem jest zapisywany za pomocą jednego, zawsze tego samego znaku.
System fonetyczny języka francuskiego składa się z szesnastu samogłosek, siedem-
nastu spółgłosek (niektórzy dodają do nich ponadto głoskę [ŋ], zapożyczoną z języka
angielskiego) oraz trzech półsamogłosek.

Międzynarodowy alfabet fonetyczny (alphabet phonétique international)

SAMOGŁOSKI SPÓŁGŁOSKI
[a] date [ɑ̃] manger [b] bon [ʃ] chat
[ɑ] pâte [ɛ̃] matin [d] déjà [ʒ] jardin
[e] pré [ɔ̃] saison [f] fier [ɲ] agneau
[ɛ] mère [œ̃] lundi [g] gare [ŋ] smoking
[ə] chemin [k] car
[i] cri [l] loup
[o] rose [m] main
[ɔ] note [n] non
[ø] lieu [p] par
[œ] peur [ʀ] rose
[u] trou [s] sol
[y] pur [t] tas
[v] ver
[z] zéro

15