Page 17 - Gramatyka francuska Grevisse wersja pełna bez hasła mcourser

A. Głoski

4. W celu poprawnej wymowy samogłosek (jak i spółgłosek) mięśnie aparatu głosowego
muszą napinać się z odpowiednim natężeniem podczas całego okresu trwania artykulacji;
samogłoski artykułowane z dużym natężeniem zwane są napiętymi (tendues); w przy-
padku mniejszego napięcia mięśni wymowa samogłosek jest bardziej rozluźniona (relâ-
chées).

5. Samogłoska e znajdująca się w pozycji nieakcentowanej jest zwana e niemym (muet) bądź
zanikowym (caduc), gdyż niekiedy nie jest wymawiana: gredin, rapp(e)ler, un(e) fenêtr(e).
Jest ona zapisywana bez jakiegokolwiek akcentu.

6. Brzmienie (timbre) danej samogłoski jest uzależnione od jej powiązania z innymi głoskami
podczas artykulacji oraz od położenia samogłoski w sylabie. Ponadto zmiana w stopniu
otwarcia aparatu oddechowego powoduje modyfikację jej brzmienia. Jest to szczególnie
widoczne w przypadku stopnia otwarcia ust: rose [o] samogłoska zamknięta (fermée), note
[ɔ] samogłoska otwarta (ouverte).

7. Wysokość samogłosek (hauteur des voyelles) zależy od wysokości głosu i jego natężenia.
Samogłoski mogą być więc wysokie (aiguës) lub niskie (graves).

Tabela samogłosek francuskich

PRZEDNIE tYLNE
Zamknięte Otwarte Zamknięte Otwarte
Ustne [i] cri [u] sou
[e] dé [ɛ] mère [o] rose [ɔ] note
[a] date [ɑ] pâte
[ø] feu [œ] leur
[y] mur
[ə] gredin
Nosowe [ɛ̃] brin [ɔ̃] bon
[œ̃] brun [ɑ̃] plan

3. Spółgłoski Les consonnes

8 Spółgłoski to dźwięki powstające w wyniku całkowitego lub częściowego zabloko-
wania przepływu powietrza przez aparat głosowy. W czasie wymawiania spółgłosek
powstaje szmer, gdy powietrze natrafia na przeszkodę (w postaci częściowego
zamknięcia organów jamy ustnej).

UWAGI
1. Ze względu na drogę przepływu powietrza podczas artykulacji spółgłoski dzielimy na:
– ustne: [b], [p], [d], [t], [g], [k], [v], [f], [z], [s], [ʒ], [ʃ], [l], [ʀ];
– nosowe: [m], [n], [ɲ] oraz [ŋ], w wyrazach obcojęzycznych;

17