Page 169 - Gramatyka francuska Grevisse wersja pełna bez hasła mcourser

6. Czasownik

b) Uwagi dotyczące ortografii Remarques orthographiques

314 Pierwsza osoba liczby pojedynczej kończy się:
– na -e w présent wszystkich czasowników zakończonych w bezokoliczniku na -er
i czasowników assaillir, couvrir (oraz jego pochodnych), cueillir (oraz jego pochod-
nych), défaillir, offrir, ouvrir (oraz jego pochodnych), souffrir, tressaillir, jak również
w czasach prostych subjonctif wszystkich czasowników (poza que je sois):
Je marche, j’ouvre, que je cède, que je vinsse.

– na -s w présent i w passé simple wszystkich czasowników, które nie kończą się w bezoko-
liczniku na -er, jak również w imparfait i w conditionnel wszystkich czasowników:
Je finis, je reçois, je rends; je dormis, je reçus, je sentis;
je pensais, je disais, je chanterais, je croirais.

UWAGA
W je peux, je vaux (oraz pochodnych), je veux zamiast powyższych liter pojawia się -x.

– na -ai w j’ai oraz w futur simple wszystkich czasowników i w passé simple wszystkich
czasowników zakończonych w bezokoliczniku na -er:
J’aimerai, je prendrai, j’aimai.

315 Druga osoba liczby pojedynczej kończy się na -s:
Tu chantes, tu fus, tu lirais.
Wyjątki pojawiają się: w formach tu peux, tu vaux (oraz pochodnych), tu veux, w których
czasownik przyjmuje końcówkę -x, a także w trybie rozkazującym czasowników zakoń-
czonych na -er (oprócz aller) i czasowników assaillir, couvrir (oraz jego pochodnych),
cueillir (oraz jego pochodnych), défaillir, offrir, ouvrir (oraz jego pochodnych), souffrir,
tressaillir, savoir, vouloir, gdzie występuje końcówka -e:
Plante, couvre, sache.
Druga osoba czasownika aller w impératif przybiera formę va.

UWAGA
Druga osoba liczby pojedynczej impératif wszystkich czasowników zakończonych na -er oraz
czasowników assaillir, couvrir itd. przyjmuje końcówkę -s przed zaimkami en, y, po których nie
następuje bezokolicznik (uwaga na pisownię z łącznikiem):
Plantes-en, penses-y, vas-y.
Jednak przed zaimkami en, y, po których następuje bezokolicznik, oraz przed przyimkiem en nie
występuje ani końcówka -s, ani łącznik:
Ose en dire du bien. Va y mettre ordre.
Va en savoir des nouvelles. (Akademia Francuska)
Laisse y porter remède. Parle en maître.
W wyrażeniach va-t’en, retourne-t’en itd. pojawia się apostrof; występująca tu spółgłoska t nie
ma jednak wyłącznie charakteru eufonicznego (tj. ułatwiającego wymowę), jak w aime-t-il
(§ 345, Uwaga 3), mamy tu bowiem do czynienia z zaimkiem te po elizji samogłoski (dla porów-
nania: allez-vous-en). Użycie apostrofu nie wymaga już zatem użycia drugiego łącznika w tych
wyrażeniach.

169