Page 174 - Gramatyka francuska Grevisse wersja pełna bez hasła mcourser

3 Części

mowy

330 Czasowniki mające w przedostatniej sylabie bezokolicznika samogłoskę [e] (w pisowni é)
zamieniają ją na [ɛ] (w pisowni è) przed sylabą zawierającą e nieme. W futur simple
i w conditionnel présent czasowniki te zachowują w pisowni é, wymawiane jednak
1
jako [ɛ] :
Altérer, j’altère, j’altérerai.
Révéler, je révèle, je révélerais.

UWAGA
Czasowniki zakończone na -éer zachowują é w całej odmianie: créer, je crée, je créerai.

331 W przypadku czasowników zakończonych na -oyer, ‑uyer następuje zamiana -y- na
-i- przed e niemym:
Employer, j’emploie, j’emploierai.
Ennuyer, tu ennuies, il ennuiera.

Czasowniki zakończone na -ayer mogą zachować -y- w całej odmianie:
Payer, je paye (wymawiane [pɛj]) lub je paie (wymawiane [pɛ]).

UWAGA
Czasowniki zakończone na -eyer zawsze zachowują -y-: Je grasseye.

332 W przypadku czasowników zakończonych w participe présent na -iant, -yant, -llant
(w wymowie – [j]), -gnant – z wyjątkiem czasownika avoir – w pierwszej i drugiej
osobie liczby mnogiej w imparfait i w subjonctif présent po kończących temat czasow-
nika i, y, l lub n występuje i:

Crier, cri-ant. Nous criions, vous criiez, que nous criions, que vous criiez.
Rire, ri-ant. Nous riions, vous riiez, que nous riions, que vous riiez.
Envoyer, envoy-ant. Nous envoyions, vous envoyiez, que nous envoyions, que vous envoyiez.
Travailler, travaill-ant. Nous travaillions, vous travailliez, que nous travaillions, que vous travailliez.
Régner, régn-ant. Nous régnions, vous régniez, que nous régnions, que vous régniez.

Czasowniki zakończone na -ir
333 Czasownik bénir ma dwie formy participe passé:

a) Bénit, bénite, używane wyłącznie jako przymiotnik (w funkcji przydawki przy-
miotnej lub orzecznika), odnosi się do przedmiotów pobłogosławionych w trakcie
obrzędu religijnego:
De l’eau bénite. (Woda święcona.)
Du pain bénit.
Je veux qu’une branche bénite orne ma chambre. (Fr. Jammes)

1. Nowe reguły ortograficzne (§ 511) sugerują dopasowanie pisowni do wymogów wymowy, a więc pisownię
-è wymawianego jako [ɛ]. Zasada ta została przyjęta przez Akadamię Francuską, która, począwszy od
1992, uznaje wyłącznie formy z è.

174