Page 310 - Gramatyka francuska Grevisse wersja pełna bez hasła mcourser

A neksy

B. Rzeczowniki rodzaju męskiego zakończone w pisowni na spółgłoskę
1. Tradycyjnie rodzaj żeński tworzony jest poprzez dodanie -e do formy rodzaju
męskiego:
Une agente, une artisane, une avocate, une échevine, une experte, une lieutenante, une
magistrate, une marchande, une présidente, une principale.
Zastosowanie ww. zasady w praktyce powoduje niekiedy konieczność wprowadzenia
innych zmian ortograficznych. Należą do nich:
– podwojenie końcowej spółgłoski:
-el/-elle: une contractuelle;
-ien/-ienne: une chirurgienne, une doyenne, une mécanicienne, une pharmacienne;
-on/-onne: une maçonne.
– pojawienie się akcentu grave:
-er/-ère: une conseillère, une huissière, une officière, une ouvrière;
-et/-ète: une préfète.
Wyjątki: une chef, une écrivain¹, une mannequin, une marin, une médecin.

2. Jeżeli rzeczownik kończy się w rodzaju męskim na -eur:
a) forma rodzaju żeńskiego kończy się na -euse, gdy rzeczownik pozostaje
w bezpośrednim związku znaczeniowym z czasownikiem:
Une carreleuse (carreler), une chercheuse (chercher), une contrôleuse (contrôler), une
vendeuse (vendre).
b) forma rodzaju żeńskiego jest identyczna z formą rodzaju męskiego, gdy
rzeczownik nie pozostaje w związku znaczeniowym z żadnym czasownikiem² :
Une docteur, une ingénieur, une procureur, une professeur.
Wyjątki: une ambassadrice, une chroniqueuse.

3. Jeżeli rzeczownik w rodzaju męskim kończy się na -teur:
a) forma rodzaju żeńskiego kończy się na -teuse, gdy dla danego rzeczownika
możemy znaleźć bliski znaczeniowo czasownik, mający spółgłoskę t w końcówce:
Une acheteuse (acheter), une rapporteuse (rapporter).

Wyjątki: une éditrice, une exécutrice, une inspectrice.
b) forma rodzaju żeńskiego kończy się na -trice, gdy nie istnieje żaden bliski znacze-
niowo czasownik lub gdy takowy istnieje, ale nie ma spółgłoski t w końcówce:
Une administratrice, une apparitrice, une aviatrice, une directrice, une éducatrice, une
rédactrice, une rectrice.

1. Akceptuje się również formę une écrivaine, istniejącą w języku potocznym przed wprowadzeniem
poprawek.
2. Rozporządzenia z Quebecu i Szwajcarii przewidują użycie form zakończonych na -eure (np. professeure).
Użytkownicy języka mają zatem wybór pomiędzy dwiema możliwościami. W przypadku rzeczownika
docteur pozostawia się wybór pomiędzy une docteur i une doctoresse.

310