Page 44 - โครงการระบบสารสนเทศทางภูมิศาสตร์เพื่อเพิ่มศักยภาพในการแข่งขันของอุตสาหกรรม
P. 44
รายงานฉบับสมบูรณ์ (Final Report) โครงการระบบสารสนเทศทางภูมิศาสตร์เพื่อเพิ่มศักยภาพในการแข่งขันของอุตสาหกรรม
บทที่ 2
การรวบรวมและทบทวนแนวคิดทฤษฎีที่เกี่ยวข้องกับการศึกษาโครงการฯ
กระบวนการศึกษาเพื่อจัดท าโครงการระบบสารสนเทศทางภูมิศาสตร์เพื่อเพิ่มศักยภาพในการแข่งขันของ
อุตสาหกรรม ของส านักงานเศรษฐกิจอุตสาหกรรม (สศอ.) ในการที่จะพัฒนาระบบสารสนเทศทางภูมิศาสตร์ของ
ส านักงานเศรษฐกิจอุตสาหกรรมให้มีศักยภาพด้วยเทคโนโลยีภูมิสารสนเทศที่ทันสมัย และรองรับการขยายการใช้
งานระบบภูมิสารสนเทศในอนาคตครั้งนี้ ได้ถูกออกแบบขึ้นโดยอาศัยการทบทวนแนวคิดและทฤษฎีที่เกี่ยวข้องกับ
การศึกษาโครงการฯ เพื่อน ามาใช้เป็นฐานความคิด และน ามาพิจารณาการปัจจัยที่เหมาะสมกับบริบทของแต่ละ
พื้นที่ได้อย่างถูกต้องในขั้นตอนการก าหนดวิเคราะห์หาปัจจัยและค่าถ่วงน้ าหนักที่เหมาะสม รวมทั้งการทบทวน
นโยบายยุทธศาสตร์ การทบทวนเขตเศรษฐกิจพิเศษ และการทบทวนอุตสาหกรรมเป้าหมายที่เกี่ยวข้องกับ
การศึกษาโครงการฯ เพื่อน ามาพิจารณาประกอบการคัดเลือกเพื่อก าหนดอุตสาหกรรมน าร่องเป้าหมายที่ใช้ใน
การศึกษา รวมทั้งการสัมภาษณ์เชิงลึกต่อผู้เชี่ยวชาญ เพื่อได้มาซึ่งปัจจัยที่จะน ามาใช้ในการศึกษาของ โครงการ
ระบบสารสนเทศทางภูมิศาสตร์เพื่อเพิ่มศักยภาพในการแข่งขันของอุตสาหกรรม ของส านักงานเศรษฐกิจ
อุตสาหกรรม (สศอ.) ต่อไป โดยแนวคิดต่างๆ ที่น ามาใช้ในการศึกษามีรายละเอียดโดยสรุป ดังนี้
2.1 การทบทวนแนวคิดและทฤษฎีที่เกี่ยวข้องกับการศึกษาโครงการฯ
2.1.1 แนวความคิดของทฤษฎีแหล่งศูนย์กลาง (Central-place theory)
Walter Christraller (1933) นิยามแหล่งกลาง ว่าเป็นแหล่งตั้งถิ่นฐานในระดับชุมชน ซึ่งท าหน้าที่
เป็นศูนย์กลางในด้านการค้าและบริการแก่ประชากรในเมืองนั้นรวมทั้งลูกค้าที่กระจายอยู่รอบเขตตลาดหรือเขต
อิทธิพลของชุมชนนั้นด้วยเนื่องจากประชากรของศูนย์ ลูกค้า และสินค้าในแต่ละแหล่งกลางมีขนาดต่างๆ กัน จึงท า
ให้แหล่งกลางในพื้นที่หนึ่งๆ มีขนาดต่างกันเรียกว่ามีล าดับศักย์ (Hierarchy) ต่างกันแหล่งกลางที่จัดอยู่ในล าดับ
ศักย์สูงจะมีประชากรของเมืองมาก มีลูกค้า สินค้าและเขตตลาดมากกว่าแหล่งกลางที่อยู่ในล าดับศักย์ต่ ากว่า ซึ่ง
อาจหมายถึงหมู่บ้านทั้งขนาดและจ านวนของแหล่งกลางจะมีขนาดลดหลั่นกันลงไปตามล าดับศักย์ แต่จ านวนแหล่ง
กลางขั้นต่ าจะมีมากกว่าแหล่งกลางขั้นสูงในบริเวณหนึ่งๆ แบบจ าลองง่ายๆ ของ Walter Christraller จึงเป็นดังนี้
แหล่งตั้งถิ่นฐานต่ าสุดคือหมู่บ้าน อยู่ห่างเป็นช่วงๆ เท่ากันและล้อมรอบไปด้วยเขตตลาดรูป 6 เหลี่ยม ทุกๆ 6
หมู่บ้านจะมีแหล่งกลางที่ใหญ่กว่าตน 1 แห่ง คือ ศูนย์กลางต าบล (Township) ซึ่งจะอยู่ห่างจากอีกแห่งเป็นระยะ
เท่ากันอีก ต าบลจะมีเขตตลาดใหญ่ขึ้นเพราะต้องเพิ่มบริการซึ่งหมู่บ้านไม่มีเข้าไว้ด้วย เมื่อล าดับศักย์แหล่งตั้งถิ่น
ฐานสูงขึ้นไป สินค้าและบริการก็จะเพิ่มมากขึ้น ระยะห่างของแหล่งตั้งถิ่นฐานก็จะยิ่งไกลจากกัน เขตตลาดก็จะ
กว้างขึ้นเพราะประชากรหรือลูกค้าก็มากขึ้นเป็นล าดับ (อัญญาพร ถวิล, 2552)
ส านักงานศูนย์วิจัยและให้ค าปรึกษาแห่งมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ หน้า 2 - 1
