Page 286 - Thai Heritage from Space_ebook

“เมืองเสมา” 15 ํ 44’ N
...ศรีจนาศะ บนเส้นทางสู่อ่าวไทย 102 ํ 48’ E

“เมืองเสมา” “เมืองโคราช (เก่า)” และ “เมืองนครราชสีมา”
เป็นเมืองโบราณมีก�าแพงเมือง-คูเมืองล้อมรอบและมีหลักฐาน
ประวัติศาสตร์โบราณคดีบอกเล่าเรื่องราวถึงพัฒนาการการตั้งถิ่นฐาน เสมา
บนที่ราบลานตะพักสองฝั่งล�าตะคองต้นแม่น�้ามูลในบริเวณตะวันตก ลําตะคอง นครราชสีมา
เฉียงใต้ของที่ราบสูงโคราช ล้วนตั้งอยู่บนเส้นทางคมนาคมระหว่าง ลพบุรี โคราช
ที่ราบเจ้าพระยา-ที่ราบสูงโคราช ถนนมิตรภาพ
“เมืองเสมา” ตั้งอยู่บนลานตะพักด้านทิศเหนือ เป็นเมืองโบราณ พระนครศรีอยุธยา
สระบุรี
ขนาดใหญ่สมัยทวารวดีหรือก่อนนั้น เชื่อกันว่าเป็นศูนย์กลางของ อู่ตะเภา
อาณาจักรศรีจนาศะ มีหลักฐานในจารึกว่าเป็นอิสระนอกเขตกัมพุชเทศ
มีก�าแพงเมือง-คูเมือง ขุดลึกถึงระดับกักเก็บน�้าและมีคันดิน แม่นํ้า เจ้าพระยา
ยกระดับน�้าขุดล้อมรอบบริเวณเป็นลักษณะเมืองซ้อน เชื่อมต่อเรียงกัน
เป็น ๓ ส่วน คลุมพื้นที่ประมาณ ๒,๓๙๐ ไร่ ยาวในแนวเหนือใต้ กรุงเทพมหานคร นครนายก
ประมาณ ๒,๖๐๐ เมตร กว้างประมาณ ๑,๘๐๐ เมตร ส่วนที่ ๑
อยู่ด้านใต้สุด มีคู-คันดินขุดล้อมรอบบริเวณคลุมพื้นที่ประมาณ ปราจีนบุรี
๓๕๐ ไร่ สร้างขึ้นก่อน ส่วนที่ ๒ คู-คันดินขุดล้อมรอบบริเวณเชื่อมต่อ แม่นํ้าบางปะกง
จากส่วนแรกคลุมพื้นที่ประมาณ ๑,๐๐๐ ไร่ ตรงกลางพื้นที่มีคู-คันดิน
ชั้นเดียวขุดล้อมรอบโบราณสถาน และสระน�้าวงกลม (บ่ออีกา)
รูปแบบเส้นตรงมุมเหลี่ยมสร้างขึ้นภายหลัง และเป็นสถานที่พบ อ่าวไทย ชลบุรี
จารึกบ่ออีกากล่าวถึงสัตว์ และทาสที่พระราชาแห่งศรีจนาศะถวายแก่
ภิกษุพระสงฆ์ สรรเสริญพระศิวะ และกล่าวยกย่องอังศเทพซึ่งเป็น
ผู้สร้างศิวลึงค์ ส่วนที่ ๓ มีคู-คันดินเชื่อมต่อจากส่วนกลาง (ส่วนที่ ๒)
ล้อมรอบบริเวณด้านเหนือสุด N

12 ํ 31’ N 14 ํ 46’ N
100 ํ 18’ E 40 km. 101 ํ 40’ E

เมืองเสมา
อ�ำเภอสูงเนิน จังหวัดนครรำชสีมำ

บ่ออีกา

1

N

272 272 l 14 ํ 54’ N 500 m. 14 ํ 54’ N
101 ํ 46’ E © GISTDA_2013 101 ํ 51’ E