Page 41 - อนัมศึกษา 2

๓๕

อัสดรสีขาว ทรงมหิทธานุภาพอันยิ่งใหญ มีความเพียรพยายามที่จะโปรดสรรพสัตวที่ของอยูกับวัฏฏะ

สมกับพระมหากรุณาจิตที่ไดตั้งปณิธานไว

๔. พระเอกทศมุขีอวโลกิเตศวรโพธิสัตว

พระเอกทศมุขีอวโลกิเตศวรโพธิสัตว เปนหนึ่งในหกของนิรมิตกาย ที่เปนการรวมลักษณะพระ

พักตรของพระองคอยางสมบูรณ ประกอบดวย พระพักตร ๑๑ พักตร ดานหนา ๓ พระพักตร มี

ลักษณะแสดงถึงความเมตตากรุณาของพระโพธิสัตว ดานซาย ๓ พระพักตร แสดงทาทางดุรายสอเดโช

พล ดานขวา ๓ พระพักตร อยูในลักษณะมีเขี้ยวแกวงอกออกจากพระโอษฐ ดานหลัง ๑ พระพักตร มี
ลักษณะยิ้มอยางดุ เบื้องบนทั้ง ๑ พระพักตร มีอีก ๑ พักตร เปนพุทธพักตร และทั้ง ๑๑ พระพักตร มี

รัศมีโชติชวง ประดับดวยพระมาลามงกุฎพระโพธิสัตวเทิดและมีพระพุทธปฏิมาประทับอยูเบื้องบนพระ
มงกุฎ พระกรซายบนทรงดอกปทุม พระกรซายลางทรงคนโทน้ำอมฤต พระกรขวาบนทรงลูกประคำ

พระกรขวาลางอยูในทาอภัยมุทระ รวมเปน ๔ พระกร

๕. พระจัณฑิอวโลกิเตศวรโพธิสัตว

พระจัณฑิโพธิสัตว มีพระนามวา เทพมนุษยบุรุษอวโลกิเตศวร ที่แบงภาคมาโปรดในมนุษยภูมิ

พระสูตรมหายาน ไดกลาวถึงปางนี้ ในบทปุณฑริกสูตร ตามศัพท จัณฑิ แปลวา ความสะอาดบริสุทธิ์ที่ไม

มีราคี แสดงความยกยองสรรเสริญภาวะจิตเดิมของพระองคที่มีพระกรุณาอยางแทจริง ทรงความเปนเลิศ

ดวยจิตบริสุทธิ์ ใน จัณฑิสูตรก ลาวไววา จัณ แปลวา เอกธรรมเปนอนุตร สวน ฑิ แปลวา เอกธรรมไม

อุปาทานหรืออุเบกขาธรรม ตามภาพที่แสดง ปางของจัณฑิโพธิสัตว จิตรกรมักวาดเปนภาพสีเหลืองออน

มีการตกแตงดวยอลังการอื่นๆ ที่เปนทิพยอาภรณลักษณะอยางพระมหาบุรุษ สรีระประดับดวยรัตนะ
ทั้ง ๗ มีพระเศียรเดียว แต ๓ พระเนตร ๑๘ พระกร แตละกรลวนมีกำไลหอยสังขสีขาวประดับ พระ

หัตถเบื้องบน ทั้ง ๒ ทรงปางเทศนา สวนพระหัตถอื่นๆ ถือเทพศัตรารัตนและแสดงทาตางๆ ตามลำดับ

จากขวาไปซาย คือ ทรงทาอภัยยะพระแสงดาบ ลูกประคำ รัตนมณี พระแสงขวาน พระแสงขอ วชิระ

มาลารัตนะ จินดารัตนฉัตร ปทุม กุณโฑ บวงบาศ กงจักร สุพรรณสังข บาตรน้ำอมฤต ปรัชญา ปารมิ

ตาสูตร

๖. พระจินดามณีจักรอวโลกิเตศวรโพธิสัตว

ในจินดามณีจักรอวโลกิเตศวรโพธิสัตวธารณีสูตร ตรัสไว วา มีรูปรางลักษณะของทาวมหาพรหม

พระวรกายเปลงปลั่งดั่งสุวรรณ ทรงมาลามงกุฎพระโพธิสัตว เนื่องจากพระหัตถขวา ทรงจินดามณีอัน

เปนสัญลักษณของแกวสารพัดนึก ปางนี้ จึงมีชื่อวา ปางจินดามณีจักรอวโลกิเตศวรโพธิสัตว บางแหง
กลาววา พระหัตถทรง รัตนจักร หมายถึง ธรรมจักรที่สามารถชวยใหสัตวโลกหลุดพนจากวัฏฏะตาม