Page 23 - บทที่ ๑

๑๐

การพระราชทานสมณศักดิ์และพัดยศ

มูลเหตุการเกิดสมณศักดิ์

การเกิดสมณศักดิ์ของคณะสงฆ์อนัมนิกายมีมูลเหตุมาจาก การที่คณะสงฆ์อนัมนิกายและจีน

นิกายได้ร่วมกันประกอบพิธีกงเต็กถวายในงานพระเพลิงพระบรมศพสมเด็จพระนางเจ้าสุนันทากุมารีรัตน์

อย่างยิ่งใหญ่ เป็นเวลา ๓ วัน ๓ คืน ต่อมาพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (ร.๕) ได้ทรง

ปรารภถึงความภักดีของพระสงฆ์อนัมนิกายและพระสงฆ์จีนนิกาย จึงทรงดำริว่าพระมหากษัตริย์ก่อน ๆ

ได้เคยพระราชทานสมณศักดิ์แด่พระสงฆ์มอญเช่นอย่างในพระสงฆ์ไทย ดังนั้นก็เห็นสมควรที่จะแต่งตั้ง

พระสงฆ์อนัมนิกายและพระสงฆ์จีนนิกายให้มีสมณศักดิ์เช่นนี้บ้าง

แต่พระสงฆ์อนัมนิกาย นับถือพุทธศาสนาฝ่ายมหายาน จะประกอบกิจตามลัทธิพิธีทางศาสนา

โดยเข้าร่วมกับพระสงฆ์ไทยและพระสงฆ์มอญมิได้ จึงทรงโปรดเกล้าฯ ให้พนักงานจัดระเบียบพระสงฆ์
อนัมนิกาย พระสงฆ์จีนนิกาย ขึ้นอีกแผนกหนึ่งต่างหาก และให้เลือกสรรพระคณาจารย์ที่มีคุณสมบัติ

เพรียบพร้อมและเหมาะสม แต่งตั้งขึ้นเป็นพระครู พระปลัด พระรองปลัด และผู้ช่วย ส่วนพระสงฆ์จีน
ที่เป็นหัวหน้า ได้แต่งตั้งขึ้นเป็นพระอาจารย์ (เทียบด้วยพระครูวิปัสสนา) มีฐานานุกรมเป็นปลัดซ้าย

ปลัดขวา เช่นเดียวกันกับพระสงฆ์ญวน และพระราชทานสัญญาบัตรมีราชทินนามกับพัดยศ ซึ่งจำลอง

แบบพระสงฆ์ไทยแต่ทำเป็นขนาดย่อม

ตัวอย่างพระญวนที่ได้รับพระราชทานสัญญาบัตร เช่น

๑. พระครูคณานัมสมณาจารย์ (ฮึง) วัดอุภัยราชบำรุง เป็นองค์แรกที่มีสมณศักดิ์ในพระสงฆ์อนัม

นิกาย ซึ่งในระยะนี้ยังไม่มีฐานานุกรม

๒. พระครูคณานัมสมณาจารย์ (เหยี่ยวกร่าม) วัดบางโพ เดิมเป็นพระครูบริหารอนัมพรต มี

ฐานานุกรมทั้งปลัดขวา (องสรภาณมธุรส) ปลัดซ้าย (องสุตบทบวร) รองปลัดขวา (องสรพจน

สุนทร) รองปลัดซ้าย (องพจนกรโกศล) และกลาง (องอนนต์สรภัญ)

ลักษณะพัดยศที่พระราชทานพระสงฆ์อนัมนิกาย

พระครูคณานัมสมณาจารย์ พัดรูปพุ่มข้างบิณฑ์ พื้นเยียระบับแดงสลับเหลืองและม่วง

(เจ้าคณะใหญ่) ปักเส้นดิ้นทอง ด้ามงา ยอดงา

พระครูบริหารอนัมพรต พัดรูปพุ่มข้าวบิณฑ์ พื้นเยียระบับแดงสลับเขียวและม่วง

(รองเจ้าคณะใหญ่) ปักเส้นดิ้นทอง ยอดงา ด้ามงา

ปลัดขวา – ปลัดซ้าย พัดพุดตาล กลีบเยียระบับแดง ปักเส้นดิ้นทอง ตามขอบมีเส้นริ้วขั้น

กลางขาว ด้ามงา ยอดงา