Page 59 - 012สังคมศึกษา-สค21001

51

อาณาจักรพุกาม

ชาวพมาเปนชนเผาจากทางตอนเหนือที่คอย ๆ อพยพแทรกซึมเขามาสั่งสมอิทธิพลในดินแดน
สาธารณรัฐแหงสหภาพพมาทีละนอย กระทั่งปพุทธศักราช 1392 จึงมีหลักฐานถึงอาณาจักรอันทรงอํานาจ

ซึ่งมีศูนยกลางอยูที่เมือง “พุกาม” (Bagan) โดยไดเขามาแทนที่ภาวะสูญญากาศทางอํานาจภายหลังจากการ

เสื่อมสลายไปของอาณาจักรชาวพยู อาณาจักรของชาวพุกามแตแรกนั้นมิไดเติบโตขึ้นอยางเปนอันหนึ่ง
อันเดียวกัน กระทั่งในรัชสมัยของพระเจาอโนรธา (พ.ศ. 1587 - 1620) พระองคจึงสามารถรวบรวมแผนดิน

พมาใหเปนอันหนึ่งอันเดียวกันสําเร็จ และเมื่อพระองคทรงตีเมืองทาตอนของชาวมอญไดในปพุทธศักราช
1600 อาณาจักรพุกามก็กลายเปนอาณาจักรที่เขมแข็งที่สุดในดินแดนพมา อาณาจักรพุกาม

มีความเขมแข็งเพิ่มมากขึ้นในรัชสมัยของพระเจากยันสิทธา (พ.ศ. 1624 - 1655) พระเจาอลองสิทธู
(พ.ศ. 1655 - 1710) ทําใหในชวงปลายพุทธศตวรรษที่ 17 ดินแดนในสุวรรณภูมิเกือบทั้งหมด

ถูกครอบครอง โดยอาณาจักรเพียงสองแหง คือ เขมร (เมืองพระนคร) และพุกาม

อํานาจของอาณาจักรพุกามคอย ๆ เสื่อมลง ดวยเหตุผลหลักสองประการ สวนหนึ่งจากการถูกเขา
ครอบงําโดยคณะสงฆผูมีอํานาจ และอีกสวนหนึ่งจากการรุกรานของจักรวรรดิมองโกล ที่เขามาทางตอนเหนือ

พระเจานราธิหบดี (ครองราชย พ.ศ. 1779 - 1830) ไดทรงนําทัพสูยูนนานเพื่อยับยั้งการขยายอํานาจของมอง

โกล แตเมื่อพระองคแพสงครามในปพุทธศักราช 1820 ทัพของอาณาจักรพุกามก็ระส่ําระสายเกือบทั้งหมด
พระเจานราธิหบด ีถูกพระราชโอรสปลงพระชนมในปพุทธศักราช 1830 กลายเปนตัวเรงที่ทําใหอาณาจักรมอง

โกลตัดสินใจรุกรานอาณาจักรพุกามในปเดียวกันนั้น ภายหลังสงครามครั้งนี้ อาณาจักรมองโกลก็สามารถ

เขาครอบครองดินแดนของอาณาจักรพุกามไดทั้งหมด ราชวงศพุกามสิ้นสุดลงเมื่อมองโกลไดแตงตั้ง
รัฐบาลหุนขึ้นบริหารดินแดนพมาในปพุทธศักราช 1832

อังวะและหงสาวดี
หลังจากการลมสลายของอาณาจักรพุกาม พมาไดแตกแยกออกจากกันอีกครั้ง ราชวงศอังวะ ซึ่งไดรับ

อิทธิพลทางวัฒนธรรมจากอาณาจักรพุกามไดถูกสถาปนาขึ้นที่เมืองอังวะในปพุทธศักราช 1907 ศิลปะและ

วรรณกรรมของพุกามไดถูกฟนฟูจนยุคนี้กลายเปนยุคทองแหงวรรณกรรมของพมา แตเนื่องดวยอาณาเขต
ที่ยากตอการปองกันการรุกรานจากศัตรู เมืองอังวะจึงถูกชาวไทใหญเขาครอบครองไดในปพุทธศักราช

2070
สําหรับดินแดนทางใต ชาวมอญไดสถาปนาอาณาจักรของพวกตนขึ้นใหมอีกครั้งที่เมืองหงสาวดี

โดยกษัตริยธรรมเจดีย (ครองราชย พ.ศ. 1970 - 2035) เปนจุดเริ่มตนยุคทองของมอญ ซึ่งเปนศูนยกลางของ

พุทธศาสนานิกายเถรวาทและศูนยกลางทางการคาขนาดใหญในเวลาตอมา
อาณาจักรตองอู

หลังจากอาณาจักรพุกามถูกรุกรานจากไทใหญ ชาวอังวะไดอพยพลงมาสถาปนาอาณาจักรแหงใหม

โดยมีศูนยกลางที่เมืองตองอูภายใตการนําของพระเจามิงคยินโย ในปพุทธศักราช 2074 พระเจาตะเบง
ชะเวตี้ (ครองราชย พ.ศ. 2074 - 2093) ซึ่งสามารถรวบรวมพมาเกือบทั้งหมดใหเปนอันหนึ่งอันเดียวกันได

อีกครั้ง