Page 73 - 012สังคมศึกษา-สค21001

65

ชื่อลูติเขามาในแมน้ําเจาพระยา ถึงหนาสถานทูตฝรั่งเศสในกรุงเทพมหานคร เพื่อขมขูใหไทยยกดินแดนฝงขวา

ของแมน้ําโขงและดินแดนไทยในกัมพูชาบางสวนใหกับฝรั่งเศส และเพื่อเขามาบีบบังคับใหประเทศตาง ๆ
ทําตามขอเรียกรองของตน ประเทศไทยไดตระหนักถึงภัยคุกคามดังกลาว ซึ่งไดเห็นบทเรียนจากการพายแพ

ของจักรวรรดิจีนอันยิ่งใหญตอประเทศอังกฤษในสงครามฝนครั้งที่ 1 (พ.ศ. 2385) การคุกคามของอังกฤษที่มี

ตอประเทศเพื่อนบานอยางพมา และการยึดครองเวียดนามของฝรั่งเศษ ดวยเหตุผลดังกลาวเปนเหตุใหไทย
ตองดําเนินนโยบายแบบผอนปรนหรือลูตามลม (Bending with the wind) เพื่อความอยูรอดของชาติและ

ยินยอมที่ทําสนธิสัญญาที่ไมเสมอภาค
เมื่ออังกฤษสงเซอรจอหน เบาวริ่ง (Sir.John Bowring) มาเจรจาทําสนธิสัญญาทางพระราชไมตรี

และการคา ในป พ.ศ. 2398 ตรงกับรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจอมเกลาเจาอยูหัว ไทยไดยินยอม
ทําสนธิสัญญาที่เรียกวา "สนธิสัญญาเบาวริ่ง" เมื่อวันที่ 18 เมษายน พ.ศ. 2398 ซึ่งเปาหมายของสนธิสัญญา

ฉบับนี้คือชาติมหาอํานาจตะวันตกตองการใหไทยเปนตลาดระบายสินคาและการลงทุน ซึ่งสงผลใหไทยตอง

สูญเสียรายไดจากการคาตางประเทศและอํานาจทางการศาลหรือสิทธิสภาพนอกอาณาเขต (Extra territoriality)

สรุปสาระสําคัญของสนธิสัญญาเบาวริ่ง ไดดังนี้

1. ใหคนในบังคับอังกฤษอยูภายใตการควบคุมของกงสุลอังกฤษ ทําใหคนในบังคับอังกฤษไมตองขึ้น

ศาลไทย

2. ยกเลิกพระคลังสินคา ใหคนในบังคับของอังกฤษไดรับสิทธิในการคาเสรีในทุกเมืองทา สามารถ
ซื้อขายสินคาไดโดยตรงกับธุรกิจเอกชนของไทย

3. กําหนดอัตราภาษีศุลกากรขาเขาของสินคาทุกชนิดในอัตรารอยละ 3 นอกจากภาษีศุลกากร
หามเก็บคาธรรมเนียมและอากรอื่น ๆ จากพอคาของประเทศคูสัญญา นอกจากไดรับความเห็นชอบจากสถาน

กงสุล

4. อังกฤษเปนประเทศที่ไดรับการอนุเคราะหจากไทย หมายความวา ถาฝายไทยยอมใหสิ่งใด ๆ
แกชาติอื่น ๆ นอกเหนือไปจากสัญญานี้ ไทยก็ตองยอมมอบใหอังกฤษเชนกัน

5. ขาวเปนสินคาหลัก รัฐบาลไทยสงวนสิทธิการสงออกขาว ปลา และเกลือ ในยามที่ไทยขาดแคลน
6. หามมีการเปลี่ยนแปลงสัญญานี้จนกวาจะใชไปครบ 10 ป และถาตองการแกไขเปลี่ยนแปลงตอง

แจงใหคูสัญญาทราบลวงหนา 1 ป โดยทั้งสองฝายตองยินยอม

ในการนี้พระบาทสมเด็จพระจอมเกลาเจาอยูหัวมีพระกรุณาโปรดเกลาฯ แตงตั้งเซอรจอหน เบาวริ่ง
เปน “พระยาสยามมานุกูลกิจสยามมิตรมหายศ” เปนการแสดงถึงพระราชไมตรีอันดีที่ไทยมีตอรัฐบาลอังกฤษ

อีกดวย

สนธิสัญญาเบาวริ่งไดกลายเปนตนแบบของสนธิสัญญาที่นานาชาติเขามาเจริญพระราชไมตรีและ
การคากับไทยในชวงเวลาตอมาที่ไทยตองลงนามในสนธิสัญญาที่ไมเปนธรรมกับประเทศอื่น ๆ เชนเดียวกับในป

พ.ศ. 2303 ที่ไทยไดทําสนธิสัญญากับฮอลันดาและปรัสเซีย (เยอรมนี)