Page 14 - สมัยปรับปรุงและปฏิรูปประเทศ
P. 14
ประวัติศาสตร์ ม. ๓ หน่วยการเรียนที่ ๓ ประวัติศาสตร์ไทยสมัยปรับปรุงและปฏิรูปประเทศ ๑๓
ด้านศิลปและวัฒนธรรม
การเปลี่ยนแปลงประเพณี
- การสืบราชสันตติวงศ์ เดิมการสืบราชบัลลังก์จะใช้ต าแหน่ง พระมหาอุปราช หรือ กรมพระราชวังบวรสถาน
มงคล (วังหน้า) สืบราชสันตติวงศ์จากพี่ไปหาน้อง ทรงเปลี่ยนมาเป็นจากพ่อไปหาลูก โดยยกเลิกต าแหน่ง พระมหา
อุปราช หรือ กรมพระราชวังบวรสถานมงคล (วังหน้า) เสีย แล้วตั้งต าแหน่ง มกุฎราชกุมาร ขึ้นแทน ผู้ได้รับการ
สถาปนาให้เป็น สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช สยามมกุฎราชกุมาร พระองค์แรกคือ เจ้าฟูามหาวชิรุณหิศ (สิ้นพระชนม์
เมื่อพระชันษาได้เพียง ๑๗ ปี) ต่อมาจึงโปรดให้สถาปนาเจ้าฟูามหาวชิราวุธ ขึ้นเป็น สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช
สยามมกุฎราชกุมาร (ต่อมาได้ขึ้นครองราชย์เป็นรัชกาลที่ ๖)
- เลิกประเพณีหมอบคลานเข้าเฝูา เปลี่ยนมาเป็นให้ยืนหรือนั่งเก้าอี้แทนและใช้ถวายค านับตามแบบฝรั่งแสดง
ความเคารพ
- เปลี่ยนทรงผม โดยแต่เดิมชายไทยไว้ทรงหลักแจว (มหาดไทย) มาเป็นทรงสากล ผู้หญิงเดิมไว้ผมปีก (ผมทัด)
เปลี่ยนมาไว้ผมยาว
- เปลี่ยนประเพณีการแต่งกาย เริ่มมีการสวมถุงเท้ารองเท้า ใส่เสื้อนอกมีผ้าผูกคอ หรือแต่งเครื่องแบบเวลาเข้า
เฝูา ออกแบบชุดข้าราชการที่เรียกว่า เสื้อราชแปตแตน Raj Pattern ต่อมาเรียกว่า ราชปะแตนท์ อันแปลว่าแบบ
หลวง นุ่งผ้าสีม่วงโจงกระเบนตามแบบไทยเดิม
- เปลี่ยนแปลงการใช้ศักราช โดยเลิกใช้จุลศักราชมาเป็นรัตนโกสินทรศักราช โดยเริ่มนับ พ.ศ. ๒๓๒๕ เป็น ร.ศ.
๑
- เริ่มใช้วันทางสุริยคติในทางราชการ โดยใช้วันที่ ๑ เมษายน เป็นวันขึ้นปีใหม่ ส่วนวันทางพุทธศักราชยังคงใช้วัน
ตามจันทรคติแบบเดิมคือให้ใช้ วันขึ้น ๑ ค่ า เดือน ๕ เป็นวันขึ้นปีใหม่
- เลิกประเพณีโกนผมไว้ทุกข์ แต่เดิมเมื่อพระมหากษัตริย์สวรรคต ราษฎรต้องโกนผมไว้ทุกข์และนุ่งขาวหมด
พระองค์โปรดฯให้ยกเลิกเสีย คงแต่ให้แต่งกายไว้ทุกข์ตามขนบประเพณี
การเปลี่ยนแปลงทางการศึกษา
- ก าเนิดโรงเรียนหลวง ขึ้นในพระบรมมหาราชวัง บริเวณพระต าหนักสวนกุหลาบ มีพระยาศรีสุนทรโวหาร (น้อย
อาจารยางกูร) เป็นอาจารย์ใหญ่ จึงเรียกชื่อโรงเรียนว่า โรงเรียนพระต าหนักสวนกุหลาบ ต่อมากิจการขยายใหญ่ขึ้น
กลายมาเป็นโรงเรียนข้าราชการพลเรือน ปัจจุบันคือจุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย
โปรดฯ ให้พระยาศรีสุนทรโวหาร (น้อย อาจารยางกูร) เรียบเรียงแบบเรียนหลวง ๖ เล่ม ได้แก่ มูลบทบรรพกิจ วาห
นิติ์นิกร อักษรประโยค สังโยคพิธาน ไวพจน์พิจารณ์ และพิศาลการันต์
- ก าเนิดโรงเรียนหลวงส าหรับราษฎรแห่งแรก ณ วัดมหรรณพาราม ต าบลเสาชิงช้า กรุงเทพฯ
- ตั้งกระทรวงธรรมการ หรือกระทรวงศึกษาธิการในปัจจุบัน
ครูผู้สอน คุณครูจิราพร พิมพ์วิชัย
