Page 18 - สมัยปรับปรุงและปฏิรูปประเทศ
P. 18
ประวัติศาสตร์ ม. ๓ หน่วยการเรียนที่ ๓ ประวัติศาสตร์ไทยสมัยปรับปรุงและปฏิรูปประเทศ ๑๗
อาณาเขตตามความหมายของพระราชบัญญัตินี้
๓. การประกาศเลิกทาสในมณฑลตะวันตกเฉียงเหนือ (มณฑลพายัพ) พ.ศ.๒๔๔๓
พ.ศ.๒๔๔๓ ได้มีการประกาศใช้ พระราชบัญญัติลักษณะทาสมณฑลตะวันตกเฉียงเหนือ โดยมุ่ง
หมายที่จะให้การเลิกทาสในมณฑลตะวันตกเฉียงเหนือได้ด าเนินไปอย่างเป็น ขั้นตอน ซึ่งมีผลบังคับใช้ตั้งแต่วันที่ ๒๑
กันยายน ๒๔๔๓ เป็นต้นไป
๔. การประกาศแผนการเลิกทาสในมณฑลบูรพาใน พ.ศ.๒๔๔๗
พ.ศ.๒๔๔๗ ได้มีการประกาศใช้ พระราชบัญญัติลดค่าตัวทาสในมณฑลบูรพา เพื่อเตรียมการเลิก
ทาสในมณฑลบูรพาอย่างเป็นขั้นตอน แต่ต่อมาใน พ.ศ.๒๔๔๙ ไทยก็เสียมณฑลบูรพาให้แก่ฝรั่งเศส
๕. การประกาศใช้พระราชบัญญัติทาสรัตนโกสินทร์ศก ๑๒๔ ใน พ.ศ. ๒๔๔๘
พ.ศ.๒๔๔๘ รัชกาลที่ ๕ ทรงโปรกเกล้าฯให้ตราพระราชบัญญัติทาสรัตนโกสินทร์ศก ๑๒๔ ซึ่งถือ
ว่าเป็นแผนการเลิกทาสขั้นสุดท้ายในรัชสมัยของพระองค์ ตามพระราชบัญญัติฉบับนี้มีการก าหนดหลักการและ
วิธีการในการปลดปล่อยที่ส าคัญ บางประการ คือ
(๑) ก าหนดให้บรรดาลูกทาสที่เกิดมาไม่ต้องตกเป็นทาสในเรือนเบี้ยดังแต่ก่อนและ ห้ามคนที่เป็น
ไทแก่ตัวและทาสที่หลุดพ้นค่าตัวกลับไปเป็นทาสอีก
(๒) ให้มีการลดค่าตัวทาสลงเดือนละ ๔ บาท ซึ่งจะท าให้ทาสเป็นไทแก่ตัวเร็วขึ้น ต่อมาในสมัย
รัชกาลที่ ๖ ได้ทรงโปรดเกล้าฯให้ใช้ พระราชบัญญัติทาสรัตนโกสินทร์ศก ๑๒๔ กับมณฑลพายัพอีกด้วย
จะเห็นได้ว่าพระบรมราชโองการปลดปล่อยทาสให้เป็นอิสระแก่ ตนเองของพระบาทสมเด็จพระ
จุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวด าเนินไปในลักษณะอย่างเป็น ขั้นตอน โดยอาศัยเวลาเพื่อให้เกิดการปรับตัวพร้อมที่จะรับต่อ
การเปลี่ยนแปลงทางสังคม ของบรรดาเจ้าของทาส อันจะท าให้การปลดปล่อยทาสด าเนินไปด้วยความเรียบร้อย และ
เป็นประโยชน์ต่อประเทศชาติในระยะต่อมา ทั้งนี้เป็นเพราะความสุขุมคัมภีรภาพของพระบาทสมเด็จพระ
จุลจอมเกล้าเจ้าอยู่ หัวโดยแท้
สมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ในสมัยนี้มีการปรับปรุงบ้านเมืองหลายอย่างที่ช่วยสนับสนุนให้งาน
วรรณกรรมก้าวหน้า คือ การตั้งโรงเรียน การพิมพ์หนังสือ การตั้งหอสมุดแห่งชาติและเกิดโบราณคดีสโมสรที่ช่วย
ส่งเสริมงานด้านการประพันธ์ การศึกษาประวัติศาสตร์และโบราณคดี ประกอบกับได้รับอารยธรรมตะวันตกเผยแพร่
เข้ามาอีกด้วย
กวีและวรรณกรรมที่ส าคัญในสมัยรัชกาลที่ ๕ มีดังนี้
๑. พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว
ทรงพระราชนิพนธ์พระราชพิธีสิบสองเดือน ไกลบ้าน พระราชวิจารณ์ทรงจ าของกรมหลวงนรินทรเทวี ลิลิตนิทรา
ชาคริต บทละครเรื่องเงาะปุา กวีนิพนธ์เบ็ดเตล็ด กลอนไดอารีซึมทราบกับตามเสด็จไทรโยค โคลงรามเกียรติ์ พระ
ครูผู้สอน คุณครูจิราพร พิมพ์วิชัย
