Page 5 - Гахай, тахианы микоплазмозын оношлогоо

Гахай, тахианы микоплазмозын оношлогоо

махны гарцыг бууруулж, үхэл хорогдлыг нэмэгдүүлж, хоол тэжээлийн үр

ашигтай байдлыг бууруулах замаар эдийн засагт хохирол учруулдаг.
M. gallisepticum нянгийн халдвар авсан махны үйлдвэрийн тахианы 20-

30%-д нь амьдын жингийн алдагдал үүсэх, нийт өвчилсөн тахианы 5-10% нь
үхэж хорогддогоос гадна махны 10-20%-ийг заазалдаг. Азарган болон өндөглөгч

тахиа өвчилсөн тохиолдолд үр хөврөлийн 5-10% нь үхэх, 10-20%-д нь өндөгний
гарц буурдаг тухай мэдээлсэн байдаг.

M. synoviae нянгийн халдвар авсан тахианы 5-10%-д нь өндөгний гарц

буурах, 5-7%-д нь бойжих чадвар алдагддаг ба дэгдээхийний 5-аас илүү хувь нь
үхдэг байна [25]. Өндөгний гарц мэдэгдэхүйц буурах явдал нянгийн халдвар

авснаас 4 долоо хоногийн дараагаас ажиглагдаж, өндөгний тэжээллэг чанар
буурна [7]. Өвчний үүсгэгч нь агаар дуслын замаар тархдаг тул халдвар гарсан

аж ахуйн тахиаг бөөнөөр нь устгадаг учир эдийн засгийн хамгийн их хохирол
дагуулдаг өвчин юм [8].

АНУ-д 1970-аад оны сүүлээр M. gallisepticum -н халдварын улмаас учирсан

үхэл хорогдлоос шувууны аж ахуйн үйлдвэрлэгчид болон хэрэглэгчидэд 118 сая
гаруй долларын хохирол учирч байжээ [8]. АНУ –ын Хойд Каролиногийн цацагт

хяруулын аж ахуйд Mycoplasma gallisepticum нянгийн халдвар гарснаар аж ахуй

эрхлэгчид нийт 2,5 сая долларын алдагдал амссан байна [9]. Өмнөд
Калифорнийн арилжааны байгууллагууд 1984 онд мөн 127 сая өндөгний

алдагдал амссан байна [10]. 1994 онд Бразилд үйлдвэрлэсэн 34 мянган тонн
тахианы мах буюу 30 сая долларыг шувууны амьсгалын замын өвчний

халдвараас болж алдсан байна.
M. gallisepticum, M. synoviae нянгийн халдварын үед химийн эмчилгээ,

урьдчилан сэргийлэх вакцин, халдваргүйжүүлэлт, ариутгал зэрэг арга хэмжээг

авдаг тул шувууны аж ахуй эрхлэгчидэд их хэмжээний хохирол дагуулдаг [13].
Манай оронд анх 1965 онд шувууны микоплазм, 2006 онд гахайны

микоплазмыг оношлосноос өөрөөр эдгээр өвчний тандалт судалгааг хийгдэж
байгаагүй. Сүүлийн жилүүдэд гахай, тахианы аж ахуй эрхлэлт нэмэгдсэнээр

энэхүү өвчний тандалт судалгааг хийж эдийн засгийн хохирол, эрсдлээс
сэргийлэх нь чухал байна.

Иймээс бид эдгээр өвчний танадан судалгааг өөрийн орны нөхцөлд гахай,

тахианы аж ахуйд хийж оношлосноор цаашид урьдчилан сэргийлэх, тэмцэх арга

5