Page 38 - E-MODUL LARUTAN ELEKTROLIT DAN NONELEKTROLIT(2)
P. 38

E
                                                      l
                                                n
                    E - M  o dul     L a r ut a n  E  l ekt r o l i t   d a n  N o n  E l e kt r o l i
                                              a
                                                       ekt
                                                                 i
                                                                  t
                                                                l
                                                            r
                                                              o

                      -
                             dul
                        M
                           o
                                    L
                    E-Modul Larutan Elektrolit dan Non Elektrolittt
                    E
                                          ut
                                       a
                                         r
                                                                               o
                                                                                 n
                                                                                    E
                                                                       a
                                                                         n
                                                                            N
                                                                                       l
                                                                                               o
                                                                                                 l
                                                                                                  i
                                                                                        e
                                                                                          kt
                                                                                             r

                                                                     d
                                         s
                                                                      L
                                                            co
                                         s
                                                                      L
                                                        Dis
                                           is
                                                            co
                                           is
                                 Berbasis Guided Discovery Learningningning
                                 B
                                                                   y
                                                                   y
                                 B
                                   erba
                                                               ver
                                                               ver
                                   erba
                                                                        ea
                                                                           r
                                              Guid
                                                    ed
                                                                        ea
                                                        Dis
                                                    ed


                                              Guid
                                                                           r
                                                   a
                                 le
                                                   a
                                 le
                               E
                             n
                             n
                           a
                           a
                               E
                                          lit
                                          lit
                                        o
                                               e


                                             L
                                             L
                                    kt
                                    kt
                                                 m
                                                 m
                                       r
                                        o
                                               e
                                       r


                   L
                  .
               B. Larutan Elektrolit Lemahhh
                  .
                       rut
                     a
                     a
               B
                       rut
                   L
               B
                                                              an
                                                le
                                                                   a
                             tan
                                                                                           a
                                                  m
                           u
                                     ek
                                                                                     i
                                          o
                                                                                        d
                                                                          as
                                                                             al
                                                                                         u
                                                           ias
                                                                      b
                                           lit
                                        tr
                                                                                              jen
                       Larutan  elektrolit  lemah  biasanya  berasal  dari  dua jenis  zatzatzat
                                  e
                                                                 y
                       L
                                                         b
                         ar
                                                                        er
                                                                                   ar
                       L ar u tan      e l l ek tr o lit   le m ah      b ias an y a      b er as al   d ar i      d u a  jen is
                                                    ah
                                                                                                  is
                                                                                 d

                                                                       i

                                                                                             o
                      i
                                    ah
                      i
                                         d
                                    ah
               y
                                         d
                                                                       i
                                                             .
                                                                                             o
                                                             .
                                                                                           tr
                                                                                           tr
               yakni asam lemah  dan basa lemah. Reaksi senyawa elektrolit lemahahah
                                                                      s
               y

                                                                      s

                                                               R
                                                               R
                                                   a
                                                   a
                                                                  eak
                                                as
                                                                                     el
                                                                                     el
                                                as
                 ak
                 ak
                                                        m
                                                        m
                                                       e
                                                      l
                                                                  eak
                                                       e
                                                      l
                                                                             y
                                                                             y
                    n
                                                                               a
                                           an
                                                                                        ek
                                                                                        ek
                                           an
                    n
                                               b
                                               b
                                                          ah
                                                          ah

                                                                                wa
                                                                                wa

                                                                               a
                                  m
                               le
                               le
                                                                          en
                                                                          en
                                                                         s
                        as
                                                                                              lit
                                                                         s
                        as

                          a
                                                                                                  le
                            m
                            m
                                                                                                  le
                                                                                                    m

                          a
                                                                                                    m
                                  m
                                                                                              lit
                                  an
                                                                   ah
                                        an
                                                          d
                            d
                                                p
                                                                                           s
                                                                ar
                                                           u
                                             a
                                       t
                             en
                                                                                       e
                                                                                                ter
                                                                                                       u
                                           d
               d itan d ai   d en g an      t an d a   p an ah      d u a   ar ah      )...  R e ak s i   ter s eb u
                                                                               )
                                                  an
                      d
                                                             a
               ditandai  dengan  tanda  panah  dua  arah  (((
                                g
                       ai
                                                     ah
                                                                                     Reaksi  tersebuttt
                                                                                                   s
                                                                                                    eb
                                                                                             i
                 itan
                                                                                        ak
               d
                                                                               )
                                                                                     R
                                                                                       b
                                                                             i
                                                                      ter
                              an
                                                                                                b
               m
               m  e n u n ju k k an     b a h wa  io n - io n         y an g     telah     ter u r a i  d ap at     b er tu m b u k k
                                                                                                  u
                                                 io
                                                -
                                                                                                   k
                                                   n
                           k
                  e
                                                                                    at
                                                                                              m
                   n
                                                                           r
                                           io
                                                         an
                            k
                                                       y
                                              n
                                  b
                                                                                         er
                                       wa
                                                                                           tu
                                                            g
                                                                         u
                                     h
                                                              telah
                     u
                        ju
                                                                                                     k
               menunjukkan bahwa ion-ion  yang telah terurai dapat bertumbukkananan
                                                                               d
                       n
                                                                                 ap
                                    a
                                                                            a
                 es
                                                                   m
                                                                 k
                                             m
                                                                                 a
                   a
                               eh
                                                                           u
                                                              t
                                                 ali
                                                                       lek
               sesamanya sehingga kembali berbentuk molekulnya...
                                                     b
                                                                               y
                       an
               s
                          y
                                      g
                                                       er
                                                b
                                                               u
                                     g
                            a
                              s
                                                         b
                                                           en
               s es a m an y a  s eh in g g a  k e m b ali  b er b en t u k     m o lek u ln y a
                                          k
                                        a
                     m
                                  in
                                                                     o
                                            e
                                                                             ln
               Seb  ag ai   co n to h      s en y awa   C H 333 C O O H   d ilar u tk an      d i i d a la m      ai r      m ak
               Seb
                                to
                                                            O
                                      s
                                                          O
                                                                    ilar
                                  h
                                            awa
                                          y
                                                               H
                       ai
                           co
                                                                                    d
               Sebagai  contoh  senyawa  CH COOH  dilarutkan  didalam  air  makaaa
                                                                                       la
                                                                                                r
                                                                         u
                              n
                                                     H
                                                  C
                                                                                                   m
                    ag
                                                                                      a
                                                                          tk
                                                                                              ai
                                                                                                     ak
                                                                             an
                                                                                         m
                                                        C
                                       en
                                                                                  d
                                                                   d
                                                  b
                                            ag
                                         eb
                     s
                                                    er
               r eak s i  y an g     ter jad i  s eb ag ai  b er ik u t
                eak
                         an
                                                          t
                                      i
                            g
                                               ai
                      i
                                                         u
                        y
               r
                                                      ik
               reaksi yang terjadi sebagai berikut :::
                               ter
                                        s
                                  jad
                                                                             ---           +++
                                                                                   +
                                                                 C
                                                                                   + H OOO
                                                                 CH COOOO
                           CH COOHOOHOOH  ( ( (aq)aq)aq)  + H OOO ( (l)))  C H 333 C O  (aq)aq)aq)  +     H 333  ( ( (l)))
                                C
                                                                         O
                                                                   H
                                                                       C
                                                 H
                                                 H
                                              +
                                                                                      H
                             H
                                C
                             H
                                              +
                           C
                           C
                                                       l
                                                       l
                                                                                             l
                                                      (
                                                                                             l
                               333
                                                                              (
                                                   222
                                                                              (
               A
                             v
                        la
                               idio
                                     be
                    a
                               idio
                    a
                                        rikut
                             v
                        la
               Amatilah vidio berikut ini !!!
                                        rikut
                                     be
               A
                      t
                  m
                          h
                          h
                                                  i
                       i
                       i
                                                  i
                      t


                                               in
                                               in


                  m
                                                               l
                                                                             n
                                                               l
                                                                         u
                                                                       ar
                                                                       ar
                                                                      l
                                                                         u
                                                                      l
                                                                   ri
                                                                   ri
                                                                           t
                                                                           t
                                                                 s

                                                                  t
                                                                  t
                                                                 s

                                                                i

                                                                               CH
                                                                            a
                                                                            a
                                                                               CH
                                                                    k
                                                                i
                                                                    k

                                                                             n
                                              b
                                              b

                             V
                                           co
                                           co
                                    4
                                                a
                                                 d
                                  o
                                                   ay
                                  o
                                                a

                                                 d
                                         j
                                                                                        O
                                                                                        O
                                         j
                                       U
                                       U




                                    4
                                      .
                                          i
                                          i
                                      .
                                                          n
                                d
                                                            t
                                                          n
                                                       h
                                                         a
                                                         a
                                                            t
                               i
                                                              r
                                                              r
                                                            a
                                d
                               i
                                                            a
                                                                                    CO
                             Vidio 4. Uji coba daya hantar listrik larutan CH COOHHH
                                                      a
                                                                                    CO
                                  i
                                                   ay
                             V
                                  i
                                                      a
                                                       h
                                                                                   333
                       Day
                                                                       at
                       Day  a     h an tar     lis tr ik     s u atu     lar u tan     d ap at  d ik etah u i  d ar i i  i i n ten s
                               h
                                an
                                                                            ik
                                                                                              n
                       Daya hantar listrik suatu larutan dapat diketahui dari intensitasitasitas
                                   tar
                                                  u
                                                   atu
                                                                                    u
                                                s
                                                                          d
                                                                  d
                            a
                                                                                                    s
                                                             tan
                                                                              etah
                                                        lar
                                                            u
                                                                                       d
                                           tr
                                                                                                ten
                                        lis
                                                                                         ar
                                                                                     i
                                             ik
                                                                    ap
                                                                           as

                                                                                               .

                                                                                                  Sela
                                                                                                  Sela
                                                                                    a
                                                                                    a


                                                                               p
                                                                               p
                                                                                 ad
                                                                                 ad
                                                                                       l
                                                                                            tan
                                                                                          u
                                                                                               .
                                                                                            tan
                                                                                       ar
                                                                                       l
                                                                                          u
                                                                                       ar
                                                                           as
                                                 ak
                                                 ak
                                                    n
                                                    n
                   ala
                                             tid
                                          a
                   ala
                                             tid
                 y
                                                          g
                                                          g
                                                           ele
                                                           ele
                                                       a
                                                     y
                 y
                                                       a
                                                     y
                              u
                             p

                              u
                             p
                        la
                        la
                          m
                          m

                                       ad

                                          a
                                       ad

                                 d
                                 d
                                   an
                                   an
                                                                 b
               nyala  lampu  dan  ada  tidaknya  gelembung  gas  pada  larutan.  Selaininin
                                                                   u
                                                                 b
                                                               m
                                                               m
               n
               n
                                                                   u


                                                                         g
                                                                         g
                                                                     n
                                                                     n
                                                                      g
                                                                      g
                                     e
                                                                                           ah
                                    s
                                                                                 o
                                   r
                                                                    u
                                          t
                                                                  k
                                                                                         m
                                       b
                                        u
                                                                      at,
                                                                                                     n
                          ejala
                        g
                                                                          elek
                                                                                                      o
                       -
                                                                               tr
                                 te
                                                                                               d
                                                           tr
                                                                                                 an
                                               u
                                                             o
                                                                                      le
                                                                                   lit
               gejala-gejala tersebut larutan elektrolit kuat, elektrolit lemah dan nonnn
                                                      elek
               g
                                                               lit
               g ejala - g ejala  te r s e b u t  lar u tan     elek tr o lit  k u at,     elek tr o lit  le m ah     d an     n o
                                                 tan
                 ejala
                                            lar
                                                                       g
                              g
                                                                               ed
                       o
                                                  aj
                                a
               elek  tr o lit  ju g a  m e m i lik i  d er aj at  io n is as i  y an g     b er b ed a - b ed
                                                                                     b
                                                          n
                                         lik
               elektrolit juga memiliki derajat ionisasi yang berbeda-beda.a.a.
                                                              as
                        lit
                                                                                    -
                                                     at
                                                                           er
                                             i
                            ju
                                                            is
                                                                              b
                                                                          b
                                                                                  a
                                              d
                     tr
                                                                  y
                                     e
                                                        io
                                      m
                                                                 i
                                                                                      ed
                                                er
                                  m
                                                                    an
               elek
                                        i
                                                                                                         3
                                                                                                         3
                                                                                                         3222
                          A
                         L
                                        /
                                      A
                                        /
                         L
                                      A
                          A
                                         M
                                    M
                               X
                     KE
                                  S
                                  S
                     KE
                               X
                     KELAS X SMA/MAAA
                            S
                            S
                                         M


                                    M
   33   34   35   36   37   38   39   40   41   42   43