Page 28 - วารสารสุขภาพ สำนักอนามัย ปีที่ 6 ฉบับที่ 3

ยาและสมุนไพร

น�้ำสมุนไพร โรคระบบทำงเดินอำหำร ศิริภัทร เฑียรกุล
กับ

เภสัชกรปฏิบัติการ
กองเภสัชกรรม
สมุนไพร หมายถึง พืชที่มีสรรพคุณในการ น�้ำทับทิม ส�านักอนามัย กรุงเทพมหานคร
รักษาโรค หรือใช้เพื่อบ�ารุงสุขภาพ ซึ่งปัจจุบันสมุนไพร
เป็นที่นิยมแพร่หลายเป็นอย่างมาก เนื่องจากหาได้ทั่วไป (ชื่ออื่นๆ : พิลาขาว
ในชีวิตประจ�าวันและราคาย่อมเยาว์ ไม่ว่าจะน�ามาประกอบ มะก่องแก้ว หมากจัง)

อาหารคาว ของหวาน ขนมทานเล่น หรือเครื่องดื่ม สรรพคุณ : แก้ท้องเสีย แก้ท้องอืด ท้องเฟ้อ
แม้สมุนไพรจะมีสรรพคุณที่หลากหลาย แต่ก็ควรใช้ ส่วนที่ใช้และวิธีใช้ : ใช้เมล็ดทับทิมสด 1 ลูก ต�า
อย่างถูกต้องไม่ว่าจะเป็นชนิด ส่วนที่ใช้ ขนาด วิธี และ แล้วคั้นเอาแต่น�้า โดยใช้ผ้าขาวบางกรอง ผสมน�้าผึ้ง
ให้ถูกกับโรค เพื่อเกิดประโยชน์และความปลอดภัยต่อ เล็กน้อย จิบบ่อยๆ หรืออีกสูตรหนึ่ง คือ น�าเมล็ดทับทิม

ร่ายกาย
2 ถ้วยตวง ใส่ผ้าขาวบางเติมน�้าต้มสุกเล็กน้อยแล้วขย�า
เอาแต่น�้า จากนั้นน�าน�้าคั้นที่ได้เติมน�้าต้มสุกที่เหลือ

น�้ำขิง (ชื่ออื่นๆ : ขิงเผือก ขิงบ้าน) น�้าเชื่อม 1 ถ้วยตวง เกลือป่นเล็กน้อย แล้วเติมน�้าแข็ง
ตามใจชอบ ทั้งสองสูตรจะช่วยบรรเทาอาการท้องอืด
สรรพคุณ : แก้ขับลม จุกเสียดแน่นท้อง แก้คลื่นไส้ ท้องเฟ้อ ใช้เปลือกผลแห้งประมาณหนึ่งในสี่ของผล
อาเจียน
ต้มกับน�้าปูนใส แล้วดื่มแต่ส่วนน�้าที่ต้ม หรือใช้ครั้งละ
ส่วนที่ใช้และวิธีใช้ : เหง้าแก่สดขนาดหัวแม่มือ 3 – 5 กรัม (1 ก�ามือ) ต้มน�้าดื่ม วันละ 2 ครั้ง เช้าและเย็น
(ประมาณ 5 กรัม) ทุบให้แตก ต้มเอาน�้าดื่ม หากต้องการ แก้อาการท้องเสีย
น�้าขิงรสหวาน ให้น�าขิงสด 15 กรัม น�ามาทุบให้แตก
ต้มกับน�้า 240 มิลลิลิตร กรองเอาแต่น�้า เติมน�้าเชื่อม น�้ำข่ำ (ชื่ออื่นๆ : ข่าตาแดง ข่าหยวก)

ประมาณ 15 มิลลิลิตรใส่น�้าแข็ง สรรพคุณ : ขับลม แก้แน่นท้อง
น�้ำตะไคร้ ส่วนที่ใช้และวิธีใช้ : ใช้เหง้าสดขนาดหัวแม่มือหรือ

เหง้าแห้งจ�านวน 2 กรัม ต้มกับน�้าจนเดือด แล้วน�ามาดื่ม
(ชื่ออื่นๆ : จะไคร คาหอม ช่วยขับลม ลดอาการจุกเสียด แน่นท้อง

หัวสิงโต ไคร)

สรรพคุณ : แก้ท้องอืด น�้ำขึ้นฉ่ำย (ชื่ออื่นๆ : - )
ท้องเฟ้อ จุกเสียด ขับลมในล�าใส้ สรรพคุณ : ขับลม แก้แน่นท้อง

ส่วนที่ใช้และวิธีใช้ : ล�าต้นแก่สดๆ ทุบพอแหลก ส่วนที่ใช้และวิธีใช้ : ใบ ล�าต้น ใช้ปริมาณ 60 กรัม
ประมาณ 1 ก�ามือ (40 - 60 กรัม) ต้มเอาน�้าดื่ม น�ามาหั่นเป็นท่อนสั้นๆ ใส่ลงในเครื่องปั่น เติมน�้าพอท่วม

หากต้องการ น�้าตะไคร้รสหวานให้น�าล�าต้นแก่สด 20 กรัม ปั่นให้ละเอียด ใช้ผ้าขาวบางกรองเอาแต่น�้า จากนั้น
หั่นเป็นท่อนสั้นทุบให้แตก ต้มกับน�้า 240 มิลลิลิตร น�ากากที่ได้เติมน�้าอีก 200 มิลลิลิตร แล้วคั้นเอาแต่น�้า
จนได้น�้าสีเขียวอ่อน จากนั้นกรองเอาตะไคร้ออกเติม อีกครั้งหนึ่ง เติมน�้าเชื่อม 15 มิลลิลิตร ใส่น�้าแข็งตามใจชอบ
น�้าเชื่อม 15 มิลลิลิตร ใส่น�้าแข็ง
ข้อควรระวัง ไม่ควรให้ผู้ที่มีภาวะทางไตบกพร่องดื่ม

28 วารสารสุขภาพ
ส�านักอนามัย