Page 25 - วารสารสุขภาพ สำนักอนามัย ปีที่ 6 ฉบับที่ 3
P. 25
ขั้นตอนการเตรียมตัวสัตว์เลี้ยงก่อนน�าไปท�าหมัน
เนื่องการท�าหมันสัตว์ ต้องผ่านขั้นตอนการวางยาสลบสัตว์ก่อนแล้วจึงจะผ่าตัด มีความจ�าเป็นอย่างยิ่ง
ต้องให้สัตว์ได้รับการตรวจสุขภาพและประเมินสภาพร่างกายจากสัตวแพทย์ก่อนทุกครั้ง และชั่งน�้าหนักตัว และ
ตรวจค่าความสมบูรณ์ของเม็ดเลือด ตรวจค่าการท�างานของตับ ตรวจค่าการท�างานของไต ฯลฯ เพื่อจะวางแผน
การด�าเนินการผ่าตัดให้เหมาะสมและมีความปลอดภัยต่อตัวสัตว์ ก่อนที่จะน�าไปผ่าตัด เจ้าของสัตว์ควรท�า
ความสะอาดตัวสุนัขและแมวให้เรียบร้อย และงดน�้าและอาหารทุกชนิดหลังเที่ยงคืนก่อนวันที่ผ่าตัดหรืออย่างน้อย
6 - 12 ชั่วโมงก่อนผ่าตัด หากเจ้าของไม่ได้ท�าการงดน�้าและอาหารมาล่วงหน้าต้องแจ้งสัตวแพทย์ทราบ เพราะสัตว์
อาจเกิดส�าลักเศษอาหารอุดตันทางเดินหายใจ ซึ่งเป็นอันตรายให้สัตว์เสียชีวิตได้ และเจ้าของต้องเช็นใบยินยอม
การผ่าตัดและอนุญาตวางยาสลบ เพราะการวางยาสลบเพื่อผ่าตัดมีความเสี่ยง ดังนั้นเจ้าของสัตว์ควรสอบถามข้อมูล
การผ่าตัด วิธีการผ่าตัด วิธีการวางยาสลบ ผลข้างเคียงจากการวางยาและการผ่าตัด ข้อพึงระวังและภาวะแทรกซ้อน
จากการผ่าตัด และวิธีการดูแลหลังการผ่าตัดตามค�าแนะน�าสัตวแพทย์อย่างเคร่งครัด
ข้อดีในการท�าหมันสุนัข-แมวเพศผู้
(castration, orchidectomy)
ช่วยควบคุมการเพิ่มประชากรสุนัข-แมว และยังช่วย
ลดพฤติกรรมไม่พึงประสงค์บางอย่าง เช่น ลดการหนีเที่ยว
นอกบ้านไปหาผสมพันธุ์ หรือลดการถูกกัดเป็นแผลติดเชื้อ
ลดอาการดุร้ายและก้าวร้าวลง และมีพฤติกรรมการปัสสาวะเรี่ยราดในการพื้นที่อาณาเขตลดลง นอกจากนี้ยังเป็น
วิธีที่ใช้ป้องกันและรักษาโรคบางอย่างได้ เช่น โรคมะเร็งและเนื้องอกในอัณฑะ โรคมะเร็งต่อมลูกหมาก
ข้อดีในการท�าหมันสุนัข-แมวเพศเมีย (ovariohysterectomy)
การท�าหมันโดยวิธีการตัดรังไข่และมดลูก เพื่อเป็นการป้องกันการเป็นสัด และป้องกันการตั้งท้อง รวมถึง
ป้องกันไม่ให้เกิดภาวะมดลูกอักเสบและเป็นหนองได้ (pyometra)
การดูแลหลังผ่าตัดท�าหมัน
1. ดูแลความสะอาดของแผล และอาจสวมเสื้อ หรือ
ใส่ปลอกคอกันเลีย เพื่อป้องกันสัตว์กัดหรือเลียแผล
2. แต้มยาที่แผลเป็นประจ�าทุกวันด้วยโปรวิโดน-ไอโอดีน
10% (เบตาดีน) แล้วปิดแผลด้วยผ้าก๊อซด้วย
3. หมั่นสังเกตแผลเป็นประจ�า แผลที่ดีต้องไม่มีรอยช�้า ไม่มีเลือดหรือหนองซึมออกมาจากบาดแผล
4. ป้อนยาตามค�าแนะน�าของสัตวแพทย์โดยเคร่งครัด และตัดไหมหลังจากผ่าตัดแล้ว 7-10 วัน
ฉีดยาคุมก�าเนิดแทนได้ไหม เพราะไม่อยากให้สุนัข-แมว เจ็บ
ปัจจุบันการฉีดยาคุมก�าเนิดในสัตว์เลี้ยงไม่เป็นที่นิยม เป็นวิธีคุมก�าเนิดชั่วคราว มีผลเสียมากกว่าผลดี
เนื่องจากยาคุมก�าเนิดที่ใช้เป็นฮอร์โมน เพียงแค่ยืดระยะเวลาไม่ให้กลับมาเป็นสัด แต่ผลเสียที่ตามมาคือ ปัญหา
เนื้องอกที่เต้านม หรืออาจเกิดถุงน�้าบนผนังมดลูกและมดลูกอักเสบเป็นหนอง ซึ่งจะก่อให้เกิดอันตรายถึงชีวิตได้
ความจริงเหล่านี้ อาจช่วยท�าให้เจ้าของสัตว์มีความเข้าใจที่ดีขึ้น และมีส่วนร่วมในการควบคุมจ�านวนประชากร
สุนัข-แมว และลดปัญหาการทอดทิ้งสุนัขในอนาคตต่อไปครับ
วารสารสุขภาพ 25
ส�านักอนามัย
