Page 10 - สมเด็จพระเจ้าวรวงศ์-เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์
P. 10
บทร้องบทนี้เป็นที่นิยมใช้กันแพร่หลาย เนื่องจากมีโอกาสในการใช้แตกต่างกันไป โดยใช้
มาตลอดรัชกาลพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว มาภายหลังในรัชกาลพระบาทสมเด็จพระมงกุฎ
เกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงแก้ใขบทขับร้องเสียใหม่ โดยรักษาบทร้องอันเป็นพระนิพนธ์ของสมเด็จฯ เจ้าฟ้ากรมพระ
ยานริศรานุวัดติวงศ์ไว้ให้มากที่สุด และเนื้อร้องที่ได้รับการแก้ไขครั้งนี้ จะใช้ร้องกันโดยทั่วไป และสืบต่อ
กันมาจนถึงปัจจุบัน
๑.๒ เพลงเขมรไทยโยค
สมเด็จฯ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์ ครั้งยังทรงด ารงพระยศเป็นพระองค์-เจ้าจิตร
เจริญ ได้ทรงมีโอกาสตามเสด็จพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว พระราชด าเนินประพาสต าบลไทร
โยค จังหวัดกาญจนบุรี เป็นครั้งแรก ในปี พ.ศ. ๒๔๒๐ ในฐานะทหาร มหาดเล็กรักษาพระองค์ ต่อมาในปี
พ.ศ. ๒๔๓๑ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงมีพระราชปรารภในอันที่เสด็จพระราชด าเนินไปประพาสยัง
ต าบลไทรโยคอีกเป็นครั้งที่ ๒ สมเด็จฯเจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์ ทรงพอพระทัยในความงามของ
ต าบลไทรโยค จึงได้น าเพลง “ขอมกล่อมลูก” ในอัตรา ๒ ชั้นเดิม มาดัดแปลงขยายและเพิ่มเติม จนมีท านอง
ที่ แผกแตกต่างออกไป พร้อมกับแต่งบทร้องบรรยายความงามที่เคยทอดพระเนตร เพลงเขมร-ไทรโยคนี้
เดิมทรงตั้งพระทัยจะให้ขนานนามว่าเพลง “ขอมกล่อมลูก” ดังเดิม เพื่อเป็นการแสดงความคารวะแก่ผู้แต่ง
เพลงนี้ แต่ต่อมาเมื่อเพลงนี้ได้เผยแพร่ไปสู่ประชาชนอื่นๆ โดยทั่วไปประชากรส่วนมากจะเรียกชื่อตามเนื้อ
ร้องกันว่า “เพลงเขมรไทรโยค” แทน และนิยม เรียกกันเช่นนั้นมาจนปัจจุบันนี้
๑.๓ เพลงมหาชัย
เพลงนี้ในอัตรา ๒ ชั้นของเดิมใช้บรรเลงประกอบพิธีการท าขวัญหรือเวียนเทียน ในพิธีอัน
เป็นมงคล เช่น พิธีโกนจุก หรือบวชนาค ฯลฯ ต่อมาในปี พ.ศ. ๒๔๔๐ สมเด็จฯ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุ
วัดติวงศ์ ได้น าเพลงมหาชัยของเดิมมานิพนธ์ให้มีท านองแบบฝรั่ง และให้พระยาวาทิตบรเทศ เป็นผู้เรียบ
เรียงเสียงประสาน ภายหลังทางราชการได้ใช้เพลง มหาชัยทางฝรั่งนี้เป็นเพลงแสดงการค านับประธานของ
งานที่มีศักดิ์ตั้งแต่สมเด็จเจ้าฟ้าลงมา และนิยมใช้กันแพร่หลายมาจนถึงปัจจุบัน นอกจากนี้แล้วยังทรงนิพนธ์
เพลงไทยอีกหลายเพลง ได้แก่ เพลงสรรเสริญป่า เพลงเต่าเห่ เพลงอาหนู เพลงทยอยเขมร เพลงลาวเล็ก เพลง
อกชะเล หรืออกทะเล
