Page 29 - D:\CAP NHAT WEB\TU\2019\

thả theo dòng nước. giấy bìa cứng. Lễ vật chính là con gà luộc. Trước khi cắt cổ
Giữa đêm khuya, sau thời điểm đốt hình ông Tiêu gà người ta khấn với thần linh ý định giết gà cúng tế trong
(trong lễ trai đàn) thì lễ tống ôn bắt đầu. Người ta đặt tục thả thuyền. Gà luộc chín phải được thoa một chút màu
trên chiếc bè làm bằng chuối các lễ vật như đầu heo, thực phẩm để trông nó giống gà quay. Kèm theo đó là 3 chén
gạo, muối, rượu, chè xôi…Trên bè còn có những lá bùa cháo, một chén gạo muối, một con cá lóc nướng trui và
của thầy pháp, hình nộm người chèo bè giữ mái chèo. cuối cùng là dĩa đựng giấy vàng bạc. Có gia đình cúng lễ
Sau khi có một hồi trống dài, chiếc bè được bốn thanh vật đơn giản hơn: một con tôm luộc, một miếng thịt luộc,
niên khiêng, theo sau là thầy pháp, đem thả xuống một trứng luộc và giấy vàng bạc. Tục thả thuyền cùng thời
sông. Bè trôi xuôi theo dòng nước cuốn theo những xui điểm với lễ “Ra mắt”. Lễ vật trên bàn thờ tổ tiên cũng đã
xẻo, xua đuổi ôn dịch, trả lại sự bình an cho dân làng. được chuẩn bị song song với thức cúng trên thuyền neo
Người đồng bằng không dám ăn những thức trên bè sẵn ở bến sông trước nhà. Chủ nhà cúng bái tổ tiên, cúng
tống gió vì sợ rằng sẽ bệnh tật hay gặp vận rủi, song, ra mắt trước bàn hương án ngoài sân rồi mới làm lễ thả
cũng có những thiếu niên táo tợn hoặc những bợm thuyền. Thấp 3 cây nhang trên bè, gia chủ vái đại ý cầu cho
nhậu thiếu mồi hào hứng đón “của trời cho”. Các ông những điều không may cùng với năm cũ theo dòng nước đi,
bà già có khi đã rủa những người nầy là đồ “ôn hoàng và cầu con nước đem về vận may theo năm mới đến. Cuối
dịch lệ”. Lời rủa này gắn với quan niệm tống ôn nghĩa cùng là nghi thức đốt giấy vàng bạc và thả thuyền. Thuyền
là “Tống ôn đưa khách”, xua đuổi Ôn hoàng dịch lệ, phải thả khoảng trước 6 giờ sáng để cho những người khuất
loại tà thần gây bệnh trong dân gian. Nhưng trước khi mặt có thể chứng kiến. Xong mọi nghi thức, tất cả thành viên
tống tiễn thì phải khao mời chúng. trong gia đình cùng ăn bữa cơm sáng.
Nếu lễ trai đàn gắn với nhà chùa thì nghi thức tống 3. Thật ra, đối với các vị chánh thần, lễ vật dâng cúng
ôn tống phong do đình miễu thực hiện. Một vài nơi, của con người ban đầu mang tính chất tạ ơn nhưng dần
lễ tống ôn được tổ chức bằng nghi thức “Tề Thiên trừ về sau nó mới trở thành hành vi mua chuộc như trên đã
yêu” (Tề Thiên đánh động) dựa theo truyện Tây Du ký. đề cập. Đối với tà thần (bao gồm cả ma quỷ) có khi con
Đám rước gồm có thầy pháp, Tam Tạng, Tề Thiên Đại người dựa vào lực lượng chánh nghĩa để tiêu diệt hoặc
Thánh và ông Địa đeo mặt nạ. Đám rước đi vòng trong khuất phục chúng (như trường hợp trông cậy vào Tiêu
làng, Tề Thiên đánh và bắt yêu tinh. Cuối cùng khi diện đại sĩ hoặc Thái Thượng lão quân…), có khi vì bị
đến bờ sông, thầy pháp lột những lá bùa trên vai quỷ ám ảnh bởi sức mạnh huyền bí mà người ta quay sang
thả xuống nước. Đám rước trở về đình, tạ thần linh. đút lót chúng.
2.2. Đặc biệt hơn, nghi lễ tống ôn được đơn giản hóa Nếu lễ tống ôn tống phong thiên về sự đối đầu của
trở thành tục “thả thuyền” vào rạng sáng mùng 3 Tết. cộng đồng dân cư đối với cái xấu, cái ác vô hình thì tục
Hiện nay, một số nông dân huyện Cờ Đỏ, thành phố Cần thả thuyền tại gia đình ngày mùng 3 Tết lại chủ yếu thể
Thơ còn giữ tục này. Từ một hai giờ sáng, gia chủ ra vườn hiện nguyện vọng sống an lành của người dân miền
chặt vài cây chuối to, rồi bắt tay vào làm thuyền. sông nước.
Thuyền lớn hay nhỏ là tùy ý định bày biện Tài liệu tham khảo
lễ vật. Thuyền phải có mui, trước kia là 1. Bùi Xuân Mỹ…(1996), Từ điển lễ tục Việt Nam, Nxb Văn
người chèo bây giờ là người cầm hóa thông tin, Hà Nội.
lái với chiếc máy nổ - động cơ 2. Nhiều tác giả (2004), Tìm hiểu đặc trưng di sản văn hóa văn
đẩy thuyền. Vật liệu chủ yếu để nghệ dân gian Nam bộ, Nxb Khoa học xã hội, Hà Nội.
làm thuyền là thân cây chuối ............................
và vài miếng tre hoặc trúc, 1. Nguyên giảng viên chính Trường ĐHCT

>> Cần cù kiên quyết, trò giỏi trí bền,
học hành siêng năng mau kết quả;

>>Tận tụy nhiệt tình, thầy hay sách quý,
dạy dỗ kỹ càng, sớm vinh danh.

NGUYỄN THANH TOÀN

29
CÔNG ĐOÀN TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ