Page 145 - ทักษะการเรียนรู้ (ทร21001) ม.ต้น
P. 145
137
2. ขั้นหาสาเหตุของปัญหา กระบวนการแก้ปัญหาของคนคิดเป็นจะเริ่มที่การรู้จักปัญหา รู้จัก
สาเหตุของปัญหาเหล่านั้น โดยการวิเคราะห์ข้อมูลที่เกี่ยวข้องอย่างน้อย 3 ประการ ว่า ปัญหาหรือทุกข์นั้น
เกิดจากการไม่ผสมกลมกลืนระหว่างตนเองกับภาวะแวดล้อมหรือข้อมูลทางวิชาการตรงไหน อย่างไร มี
อะไรเป็นสาเหตุส าคัญบ้าง เช่น
- สาเหตุส าคัญมาจากตนเอง จากพื้นฐานของชีวิตตนเองและครอบครัว ความไม่สมดุลของ
การงานอาชีพที่พึงปรารถนา ความขัดข้องที่เกิดจากโรคภัยของตนเอง ความโลภ โกรธ หลง
ในใจของตนเอง ความคับข้องใจในการรักษาคุณธรรม จริยธรรมของตนเอง ฯลฯ
- สาเหตุส าคัญมาจากสังคม ชุมชนและสภาวะแวดล้อม ความไม่พึงพอใจต่อพฤติกรรม
ไม่พึงปรารถนาของเพื่อนบ้าน การขาดแหล่งเงินทุนในการประกอบอาชีพ ชุมชนมีการ
ทะเลาะเบาะแว้ง ขาดความสามัคคี ฯลฯ
- สาเหตุส าคัญมาจากการขาดแหล่งข้อมูล แหล่งความรู้ความเคลื่อนไหวที่เป็นปัจจุบันของ
วิชาการและเทคโนโลยีที่เกี่ยวข้อง ขาดภูมิปัญญาที่จะช่วยเติมข้อมูลทางปัญญาในการ
บริหารจัดการ ฯลฯ
3. ขั้นวิเคราะห์เสนอทางเลือกของปัญหา เมื่อรู้สาเหตุของปัญหาจากการศึกษาวิเคราะห์ข้อมูล
ดังกล่าวแล้ว ก็มาถึงขั้นตอนการก าหนดทางเลือกต่าง ๆ ที่น่าจะเป็นในการแก้ทุกข์ หรือแก้ปัญหาที่
เกิดขึ้น การก าหนดทางเลือกต่าง ๆ ที่จะใช้เป็นแนวทางแก้ปัญหานี้ เป็นการกระท าโดยการศึกษา
วิเคราะห์ข้อมูลที่หลากหลายและพอเพียงทั้งในด้านวิชาการ ด้านสังคมสิ่งแวดล้อม และข้อมูลเกี่ยวกับ
ตนเอง ซึ่งเป็นตัวแปรที่ส าคัญในการตัดสินใจด้วย
4. ขั้นการเลือกวิธีแก้ปัญหา ขั้นตอนนี้เป็นการตัดสินใจ เลือกแนวทางการแก้ปัญหาที่เหมาะสม
ที่สุดตามข้อมูลที่วิเคราะห์ได้ เป็นทางเลือกที่ดีที่สุดในกลุ่มทางเลือกที่ได้เลือกไว้
5. การน าทางเลือกการแก้ปัญหาไปปฏิบัติ เมื่อได้ตัดสินใจเลือกทางเลือกที่ดีที่สุดในการ
แก้ปัญหาแล้วก็มาถึงขั้นน าทางเลือกนั้นไปปฏิบัติเพื่อการแก้ปัญหา
6. การประเมินผลการแก้ปัญหา เมื่อมีการปฏิบัติการแก้ปัญหาแล้วก็จะต้องมีการประเมินผลการ
ด าเนินงาน ถ้าผลที่เกิดขึ้นเป็นที่พอใจก็จะน าไปสู่ความสุข แก้ปัญหาได้ส าเร็จ แต่ถ้าปฏิบัติการแก้ปัญหา
แล้วยังไม่พอใจ ยังไม่บรรลุตามที่คิดไว้ก็จะน าไปสู่การพิจารณาปัญหากันใหม่ เข้าสู่กระบวนการ
แก้ปัญหา การศึกษาข้อมูลเพิ่มเติมอีกจนกว่าจะพอใจและพบกับความสุขกับการแก้ปัญหานั้นจึงจะถือว่า
จบกระบวนการแก้ปัญหาของคนคิดเป็น
2.4 ฝึกทักษะการคิดเป็น
คิดเป็น เป็นเรื่องของการสร้างสมประสบการณ์ที่จะท าความเข้าใจกับความจริงของชีวิต
คิดเป็นนอกจากจะเป็นการท าความเข้าใจกับหลักการและแนวคิดแล้ว กระบวนการเรียนรู้จะเน้นหนักไป
ที่การฝึกปฏิบัติจากกรณีตัวอย่าง และจากการปฏิบัติจริงในวิถีการด ารงชีวิตประจ าวัน รวมทั้งการได้แลกเปลี่ยน
ความคิดและประสบการณ์จากการสานเสวนาหรืออภิปรายถกแถลงกับเพื่อนในกลุ่มด้วย คนมีทักษะสูงก็
