Page 53 - STAV 116 25.05.2017

Prof. dr. Mehmet
Necmettin Bardakçı
naglašava da je
tesavvufska tradicija,
koja se proteže od
Srednje Azije preko
Anadolije do Balkana,
kroz mnogobrojne
generacije hranila i činila
našu duhovnost

Prof. dr. Zuhdija
Hasanović poručio
je da je bosanska
višestoljetna
tolerancija
odnjegovana u okviru
Osmanlijske države
još uvijek dominantna
odrednica Bošnjaka

Fejzić-Čengić koja je donijela nekoliko Hercegovini te na privredni razvoj grad- to da bosanski kršćani, na koje se Ahd-
historijskih ali i svakodnevnih primje- ske sredine tokom cijelog perioda posto- nama odnosila, nisu predstavljali silu s
ra toga kako je nastajala, održavala se i janja osmanske države. kojom bi se trebalo taktički dogovarati.
šta je značila sufijska tolerancija u veli- “Sarači su spadali među najvažnije Veliki vojskovođa i državnik samo je u
koj Osmanskoj imperiji, te šta se zbilo s obrtnike (zanatlije) u Sarajevu. Proizvodi zakon pretočio ono na što ga je obave-
njom danas, na rubovima i po okrajcima sarajevskih sarača bili su veoma cijenje- zivao islam, ali ne samo u formalnom
njene nekadašnje teritorije. ni. Tokom vremena, kako su ove zanatli- nego i u suštinskom smislu. Ahdnama je
“Po mom skromnom mišljenju, ključni je usavršavale svoje proizvode, među nji- bila model njihovog zadržavanja u Bosni
element tolerancije u Osmanskoj imperiji ma se izdvojio jedan sloj bogatih, koji su ili, drugim riječima kazano, svojevrsno
i sve do danas prisutnoj tolerantnoj opciji vlastitim novcem osnivali vakufe i tako sprečavanja njihova odlaska iz Bosne.
u muslimanskim zajednicama upravo je učestvovali u izgradnji Sarajeva”, rekao Formalno gledajući, mogao ih je pustiti
princip Vahdeti Vudžuda ‒ Jedinstva Bit- je Kruško. da jednostavno iscure. Zbog čega ih je,
ka. I princip Ljubavi kao ključni pokre- je da se u osmansko vrijeme o toleranciji dakle, nastojao zadržati? Učinio je to iz
Književnik Enes Ratkušić objasnio
da ponavljati to pitanje Jedinstva Bitka. stav.ba
tač svega opstojećeg, onoga što jest da jest
suštinskih, a ne iz formalnih pobuda”,
naglašava Ratkušić u svojem izlaganju o
kao i onoga što nije da nije. Po drugima
nije govorilo, jer se ona praktički živjela.
“Uvažavanje drugog i drugačijeg bila je
temi “Islamska duhovnost na tragu suži-
je to i put džezbe. Kasnije će i pisana ili
vota kao više forme tolerancije”.
elitna tradicija sufizma Vahdeti Vudžu-
normalna društvena praksa, koja je svoje
“Bošnjačka zlatna sredina” bila je tema
Od šejha Aziza Hudaija, Ismaila Hakkija izvorište imala u islamu. Mehmed Fatih prof. dr. Ismeta Bušatlića, a zbornik rado-
ne prihvata se pisanja Ahdname da bi se
Bursevija do šejha Bedredina i njegove o njemu govorilo, da bi za vlastitu mi- va s naučnog skupa po najavi organizatora
čuvene knjige Varidata potvrđivat će isto siju pridobio i nemuslimane, niti da bi obuhvatit će i radove šejha Seada Halila-
– Allah i Univerzum su jedno, Ljubav je zaveo društveni red koji će se formalno gića (“Samo čisto srce izvor je za ljubav
pokretačka duhovna snaga, Univerzum poštovati. Nije to činio ni iz straha od i toleranciju”) i Filipa Mursela Begovića
je pojavnost Boga u materijalnom svije- mogućih konfrontacija, s obzirom na (“Tolerancija u netolerantno doba”). n
tu, postoji od ezela postojat će do ebeda,
ruh je sposobnost ljudskog tijela da živi,
čovjek insan i univerzum kainat jesu od
prabitka... U ovom holističkom misao-
no-duhovnom i univerzalnom poimanju
stvarnosti ima mjesta za svako stvoreno
biće. Otuda je ideja i praksa unutarnje i
vanjske tolerancije, individualne i kolek-
tivne ono što je bit praktičnog djelovanja
u granicama ove islamske države”, rekla
Fejzić-Čengić.
Mr. Zajim Kruško naglasio je da “ne-
upućeni u historijske činjenice kažu da
su sufije bile pasivne i nisu učestvovale
u društvenim procesima”. On tvrdi da to
ne može biti istina, jer bi u tom slučaju
bilo gotovo nemoguće govoriti o sufij-
skoj toleranciji. Mr. Kruško govorio je
o temi “Etika futuvveta kod zanatlija:
sarači i sarački esnaf u osmanskom pe-
riodu”, odnosno o toleranciji i utjecaju
sufija na prihvatanje islama u Bosni i

STAV 25/5/2017 53